— 171 —
✓
nauczyciela, tam traci szkoła swój miły, pociągający charakter i staje się zakładem, gdzie uczeń i nauczyciel czują się dla siebie zupełnie obcymi i nawzajem usuwają się od siebie;
Pj na niedającej się zboczyć wierności powołania, nieugiętej stałości i konsekwencyi, jako też nieskazitelnej sprawiedliwości. Tak staje się nauczyciel podporą dzieci, której z zaufaniem trzymać się mogą.
c) Żywe zainteresowanie się własnem udoskonaleniem ducha i serca. Ażeby to obudzić, muszą dom i szkoła ręka w rękę pracować. Są rzeczywiście dobrze wychowane dzieci, które czują się tylko tam szczęśliwemi, gdzie panuje karność, dyscyplina, a czują się prawdziwie przygnębionemi, gdzie wtargnął duch nieporządku i brak odpowiedniego zarządu Skarżą się, że się nie mogą nic uczyć, bo im współuczniowie przeszkadzają. To jest właściwy duch i Lego ducha musi się starać nauczyciel wpoić większości dzieci. Niech przeto podtrzymuje żywą emulacyę w klasie, ta porwie też za sobą niespokojne i gnuśne elementy i wytworzy owego ducha wesołej rozwagi i żywej działalności, który jest najistotniejszym warunkiem skutecznej działalności szkolnej.
5. Dyscyplina dotyczy w szczególe porządku ze względu na czas, miejsce, czynność i zachowanie się uczniów.
a) Ze względu na czas niech przestrzega nauczyciel szczególniej następujących zasad:
a) Niech nastaje na regularne uczęszczanie do szkoły. Im więcej potrafi nauczyciel zaanimować rodziców i uczniów dla szkoły — nie tak słowami jak raczej całem swojem postępowaniem — tem rzadziej trafiają się opuszczenia szkoły.
(i) Niech się trzyma ściśle czasu szkolnego. Jest to nie-tylko dowodem punktualnej wierności powołania u nauczyciela, ale też zaprawia dzieci do punktualności. »Jest to oznaką złej szkoły, jeżeli dzieci lekkomyślnie i w znacznej liczbie absentują się, jeżeli nauka nie rozpoczyna się we właściwym czasie, jeżeli bądź nauczyciel przekracza go, bądź uczniowie spaźniają się. Tam duch poczucia obowiązku zanikł, a z nim właściwy element żvcia«. (Ohler).
y) Niech przestrzega dokładnie planu lekcyjnego i podziału godzin, ażeby dzieci każdej godziny i półgodziny wie-