page0190

— 176 —

2.    Nadzór ma podwójny cel: negatywnie chce ochronić przed złem, a pozytywnie zachęcić do osiągnięcia celu wychowawczego. Gdzie nie ma nadzoru, tam Jat w o złe bierze górę, wskutek tego dzieją się różnorakie wykroczenia i wola dziczeje. Ma się on rozciągać na całe życie dziecka, fizyczne i duchowe, a pod tym ostatnim względem na władzę pojmowania, czucia i woli. W szczególności podlega nadzorowi:

a)    obcowanie dzieci, jeżeli to jest dobre może wpływać bardzo kształcąco, jeżeli zaś jest złe, również szkodliwie;

b)    lektura, książka jest cichym towarzyszem dziecka, który niespostrzeżenie może wpoić tyleż złego co i dobrego;

c)    obrazy i t. p., które tak przekonywująco i zwodniczo stoją przed oczyma, a przez to tak łatwo złe albo dobre myślę wzbudzają; d) miejsca zabaw, gdzie dzieci swobodniej się poruszają, a przez to też łatwo nieokrzesanemi się okazują: e) miejsca kąpielowej t p..

3.    Lecz ten nadzór nie powinien być zanadto małostkowy i pedantyczny, tak że dzieci w swoich wolnych i swobodnych ruchach są tamowane i za każde chociażby najmniejsze uchybienie otrzymują naganę; na nadzór muszą wprawdzie dzieci zważać, ale przezeń nie powinny się one czuć przygnębionemi i uciśnionemi. Nie powinno się zatem swobody więcej ograniczać aniżeli to jest koniecznie potrzebnem. Dalej nie powinien wychowawca pod tym względem okazywać dzieciom niezasłużonego braku zaufania, lecz powinien im zawsze i wszędzie okazywać uprzejmość i zaufanie. To podnieca poczucie godności i uciechę w dobrem. Im starsze są dzieci tern mniej powinien się im dawać odczuwać nadzór, lecz nieraz jako kara może znowu dać się odczuć, a to jeżeli wychowańcy nie stali się godnymi zaufania wychowawcy co do swojej moralnej siły.

4.    Najlepszym środkiem nadzorczym jest oko nauczyciela. Posiada ono, jeżeli jest ożywione prawdziwym duchem i sercem nauczycielskiem, potężną siłę, staje się regulatorem całej dyscypliny, nagradza i karze, ośmiela i upomina. Oprócz tego jest najpewniejszym środkiem. Gdy go zaś dojdą skargi od innych osób, niech je dokładnie zbada. A tern ostrożniej powinien postępować, jeżeli same dzieci szkolne występują jako oskarżyciele.

http://rcin.org.pl