— 188
leży, przyjmie na siebie ciężar lego nadzoru. Trzeba się też postarać o odpowiednie zajęcie. Jeżeli la kara wyznaczoną została za lenistwo, lo powinna być uzupełnieniem prac, w jakich się uczeń zaniedbał. Rodziców dzieci trzeba o lej karze zawiadomić, ażeby wiedzieli, dlaczego ich dziecko nie przychodzi o zwykłym czasie do domu. »(Kehrein)«. To siedzenie po szkole nie powinno nigdy trwać za długo, nigdy zaś nie powinna być zastosowy wainą ta kara do łych dzieci, które mają daleko do szkoły, są słabe i chorowite i otrzymują tylko liche pożywienie.
i) Przeznaczanie do niższego oddziału. Ta kara może być zastosowaną tylko za poprzedniem porozumieniem się z władzami, dopiero po dłuższem zaniedbywaniu się i przy stałej nieuwadze, gdyż wskutek tych błędów pozostaje uczeń coraz bardziej w tyle i przeszkadza całej klasie w normalnym postępie.
k) Kary cielesne. Kilantropowie chcieli, ażeby wszystkie kary cielesne z wychowania usunięte zostały, popadli jednak w takie mnóstwo nienaturalnych środków karnych, że właśnie przez to udowodnili konieczność zwykłej rózgi, jaka już w piśmie świętem zaleconą została jako środek kary. »Kto folguje rózdze nienawidzi syna swego, lecz kto go miłuje, ustawicznie ćwiczy*. (Ks. Przyp. 13, 24.) »Nie odejmuj od dziecięcia karności, bo jeśli ubijesz go rózgą nie umrze. 'Ty go ubijesz rózgą, a duszę jego z piekła wybawisz*. (Ks. Przyp. 23, 13—14). »Rózga i karanie daje mądrość, ale dziecię puszczone na swą wolę, zawstydza matkę swoją*. (Ks. Przyp. 20, 15.) Zamiar filantropów pozostał w rzeczywistości więcej teoryą i nie dał się przeprowadzić w praktyce, gdyż sprzeciwia się wszelkiemu doświadczeniu. Ze względu na zastosowanie kar cielesnych trzeba pamiętać.
z) Powinny być nader rzadkie. Ich zastosowanie jest tylko wtenczas usprawiedliwione, jeżeli wszystkie inne środki karne nie skutkują. To zdarza się, jeżeli duchowe uczucia, osobliwie uczucie honoru, ambieya, 1) nie rozwinęły się jeszcze u nieletnich dzieci, albo 2) zmysłowymi popędami przytłumione zostały, jak to się zdarza [trzy wielkiem zdziczeniu, zuchwalstwie, bezczelności, uparłem kłamstwie, dręczeniu zwierząt, większych uszkodzeniach roślin, sprzętów i t. p.