page0232

— 218 —

przez otoczenie dziecka nigdy zanadto przestrzeganą być nie może.

b) W drugim peryodzie wieku dziecinnego rozwija się ciało szybko i wykształca wszechstronnie. System kostny utwierdza się tak, że dziecko biega i dźwiga rozmaite przedmioty; wegetatywne i senzytywne systemy organiczne również coraz więcej zyskują na sile. Dziecko przyzwyczaja się powoli do stołu i pory jedzenia starszego rodzeństwa, chociaż i tu jeszcze wybór i miara muszą być określone (wydziela mu się zawsze potrawy). Odbywa z rodzicami bliższe, a niebawem też i dalsze przechadzki lak z rodzicami jak i ze slarszem rodzeństwem, poczyna skakać, wykonywać rozmaite ruchy i we wszystkich kierunkach ćwiczyć i próbować swoich sił cielesnych. Mózg również wykształca się coraz więcej i rozwija się powoli na pożyteczne narzędzie życia duchowego, tak że to może się objawiać w coraz odmiennych i trwalszych formach. len jest w stanie dostarczyć duszy mnóstwa przeróżnych wrażeń, które jej życie wzbogacają, wszystkie drzemiące władze i siły obudzają i w ruch wprawiają. Tak więc wszystkie warunki są pod ręką, które silnie wspierają duchowy wzrost. Wychowawca powinien się tylko o to starać, ażeby z jednej strony wszystko nieszlachetne i grzeszne było zdała od dziecka i żeby w samem dziecku budzące się złe popędy i żądze już w samym zarodzie zostały umorzone, gdyż stawiać opór początkom jest łatwo. Z drugiej zaś strony także starać się o to, by rozmaitość szlachetnych, intelektualnie, moralnie i religijnie prawdziwie kształcących przedmiotów z odpowiednią naturze dziecka trwałością i częstszem powtarzaniem nań oddziaływała, a w ten sposób wzbudzała trwałe, czyste i szlachetne wyobrażenia w dostatecznej mnogości. Pamięć rozwija się teraz szybko i silnie i przechowuje wytworzone wyobrażenia trwale, przypomina je sobie, gdy później widzi ano w u takie same przedmioty lub im podobne spostrzega. Dziecko z dnia na dzień uczy się mnóstwa słów, tak samo jak poznaje mnóstwo rzeczy. Poczyna o tern, co widziało, mówić, nazywa przedmioty ich mianem, łączy z nazwami przymioty i zastosowanie onychże, tak przychodzi do tworzenia zdania. Pojedyncze głosy udają mu się coraz łatwiej, a wskutek Lego wzrasta jego uciecha w mówieniu ; szczebiocze

http://rcin.org.pl