page0266

*58

Rsamel — Rosas

miał sobie pow.erzone dowództwo eskadry przy zdobyciu Algieru w r. 1830 i w czasie szturmu wojską lądowego, straszliwą kanonadą aż do d. *9 Czerwca trwającą zmusił miasto do kapitulacyi. Po rewolucyi r. 1830 został prefektem morskim w Toulon a r. 1836 ministrem marynarki za rządów Mole’go. W roku 1838 przygotował blokadę brzegów mexykańskich, a w roku 1839 usunął się od steru. Zmarł roku 1843 w randze wice-admirała.

Rosanes Cwi Hirsz, rabin we Lwowie napisał p. t. Tesza szytot (Dziewięć przedmiotów), studyja talmudyczne (Lwów, 1800 r.).    F. Str.

ROSaS (Don Juan Manuel de) były gubernator i jeneralny kapitan w Bue-nos-Ayres, urodzony tamże 1793, młodość przepędził w majętności wiejskiej swojej rodziny pochodzącej z Asturyi, pomiędzy gauchami (ob.), których sposób życia sobie przyswoił i przez to nabył wielkiego wpływu. W roku 18*0 po raz pierwszy ukazał się na widowni politycznej na czele pułku milicyi broniącej gubernatora Rodriguez^Ja. W r. 18*8 wystąpił, jako dowódzca ludnośei krajowej i naczelnik federalistów, do walki z unitarystami i dnia 8 Grudnia 18*9 r. mianowany został gubernatorem Buenos-Ayres. Zamierzywszy stanowczo, utwierdzić wszekiemi środkami rządy swoje, wytępił najprzód unita-rystów po prowincyjach, wyruszywszy przeciwko nim w Grudniu 1830 r. Gdy *4 Stycznia 183* r. skończyto się jego prawne pełnomocnictwo, przedsięwziął wyprawę przeciw Indyjanom południowej części Buenos-Ayres. Osiagnietemi zwycięztwy znowu lud oczarował, tak że go uznano jedynym zbawcą wśród powstałego tymczasem w Buenos-Ayres największego zamię— szania, i 7 Marca 1835 r. znowu na lat pięć gubernatorem i jeneralnjm kapitanem obrano. Przezornie wyrachowany zrazu ni’ przyjął tej godności, lecz nakoniec dał się do niej nakłonić pod warunkiem, że mu czasowo poruczona zostanie władza nadzwyczajna, przez co faktycznie został dyktatorem. Ta scena powtarzała się między Rosasem a izbą co lat pięć. Pod temi samemi warunkami zawsze na swojem stanowisku zatwierdzany po machiawelsku, okrutne swe rządy sprawował do roku 185*. Szczęśliwym zbiegiem okoliczności uwolniony od współzawodników w własnem swojem stronnictwie, działał wszelkiemi sitami na zniszczenie unitarzystów, jako swych przeciwników. Obok tych walk udało mu się jednak przywrócić pewien porządek ma-teryjalny i bezpieczeństwo, tudzież naprowadzić do pewnego stopma wystarczający wymiar sprawiedliwości. Rozwinął także znakomicie rolnictwo w pro-wincyi Buenos-Ayres. Tym czasem dopóki stał na czele rządu, całem zadaniem izby reprezentantów było tylko wysłuchać dorocznego sprawozdania. Z czterech ministeryjów, wydziały spraw wewnętrznych i wojny, zostaw ały pod bezpośredniem jego zawiadywaniem, a wydziałami spraw zagranicznych i skarbu zawiadywali zupełnie przez niego owładnięci ministrowie. Szczególnie Don Joze Felipe Arana, minister spraw zagranicznych, musiał wybornie w notach i depeszach swoich wykładać rozciągłą i chytrą politykę Rosas’a. Jako człowiek prywatny Rosa okazywał pewną godność, oraz prostotę i surowość, a czarem słowa swojego umiał przekonać nietylko prostego gaucha, ale często także i wykształconego człowieka. Przez stronników swoich fanatycznie czczony, w ogóle jednak z powodu samowolności i srogości swojej, nienawidzony był przez wykształconą część narodu. Do roku 1843 dla przeprowadzenia swojego terrorystycznego systemu, Rosas kazał ściąć 5884 ludzi (5 procent całej ludności Buenos-Ayres), a wielkie mnóstwo papierowych pieniędzy, które powoli puszczał w obieg aby ■ zrujnować wszelkie ekonomiczne stosunki sprawiło, że usposobienie publ:czne z coraz większą stanowczością