page0296

292

znaczy, że ją znamionuje dążność wyraźna do przemiany samoistnej. Drogą tej przemiany substancyi jednych w drugie mogą wewnątrz komórek powstawać ciała, które bywają ze substancyi żywej wydzielane (nie wydalone z organizmu), i one pozostają nadal na usługach ustroju, biorąc udział np. w procesach trawienia (sok żołądkowy, jelitowy, trzustkowy itp.). Wszystko to są substancye wytwarzane przez komórki, a potem nadal przez organizm zużytkowane. Cała ta akcya charakteryzuje się jako w y d z i el a n i e.

Rezultatem dalszym wspomnianej chwiejności w składzie chemicznym żywej materyi jest jej rozkład samodzielny tak, że ciała o bardzo skomplikowanym składzie chemicznym rozpadają się na składniki coraz prostsze. Ten proces rozkładu nosi nazwę dezasymilacyi.

Drogą więc dezasymilacyi powstają składniki prostsze o składzie chemicznym mniej złożonym; część tych składników⁷ ulega następnie wydaleniu na zewnątrz organizmu. Jest to wuęc akt t. zw. wydalania.

Cały tedy proces przemiany materyi obejmuje.szereg etapów; stwierdzamy tu bowiem okres pobierania substancyi pokarmowych, ich przeróbkę, przyczem część ciał powstających przy przeróbce ulega asymilacyi, tw^Torzą się przy tern substancye wydzielane. Dalej zauważyć możemy fazę twmrzenia wskutek rozpadu pewnych związków prostszych (dezasymilacya), z których niektóre byw⁷ają z ustroju na zewnątrz wydalane, jako przy dalszej przemianie materyi zbyteczne.

Wypada teraz z kolei przynajmniej w zarysie najkrótszym zastanowić się nad fazami poszczególnemi całego procesu przemiany materyi. Ta rzecz jest także z tego względu w⁷agi pierwszorzędnej, że, jak będziemy widzieli, pomiędzy częścią świata roślinnego a zwierzęcego zachodzi właśnie w przemianie materyi różnica zasadnicza.

Mówiąc o fazie pierwszej w przemianie materyi tj. o pobieraniu materyałów odżywczych, możemy rozpatrywać tę funkcyę co do dwóch, całkiem różnych działów: jakości pobieranych substancyi odżywczych, oraz sposobu ich pobierania. Co do jakości pokarmów żywej materyi stwierdzić należy, że składniki pobierane przez rośliny zielne są przedewszystkiem ciałami nieorganicznemi. Rośliny bowdęm czerpią z atmosfery

http://rcin.org.pl