page0035

33

CYHUGETYK.

panów pogodzi]' się ze swoim losem, ale dola robotnika w kopalniach była nierównie cięższą. Trzymany daleko od łaskawego oblicza pańskiego, wyzyskiwany przez dozorców lub dzierżawców, źle karmiony, okrutnie karany, najczęścićj pod ziemią, co dla ludzi południowych jest może największem umartwieniem, często zdziczał

i    zrywał swoje pęta, szerząc niepojęte spustoszenie j ruiny. »Gdy przedsiębiorcy kopalni w Atyce, powiada De Pauw, w sposób nieludzki obchodzili się z swymi niewolnikami, przyszła na nich kolej okrutnego odwetu. Mnićj więcój sto lat przed naszą <erą, nieszczęśliwi ci sprzysięgli się między sobą, zbuntowali się ;przeciw panom, wyszli uzbrojeni z łona ziemi, napełnili wszystko pożogą i mordem, wzięli szturmem Sunium, zanieśli spustoszenie do pobliskich miasteczek i do tego stopnia zniszczyli całe wybrzeże imorskie Atyki, że nie zdołało więcej się podnieść i że przestano zupełnie używać owych kopalni. Taki był koniec chciwości i taki był koniec tyranii.* *)

Miłego doznaje wrażenia czytelnik, gdy po rozprawce >o do <chodach«, ^a) bierze do rąk pisma o polowaniu, koniach

ii    konnćj jeździe. W nich na każdej stronie odzywa się znawca (doświadczony, którego trafne uwagi jeszcze dzisiaj, po dwudziestu kilku wiekach, mają wartość niepoślednią. Cynegetyk to najdawniejsza ; najlepsza książka myśliwska po grecku; naśladowali jją Arryan i rzekomy Oppian, ale me przewyższyli. Po cokol-

^ł) Recherches philosophiques sur les Grecs, Tom I. p. 51.

²) Najnowsze wydania Zurborg’a, de redilibus libellus etc. Berlin 1874 ¹ Ludw. l)indorf’a w Xenophoniis scripta minora. Lipsiae 18SS (Teubner). Powątpiewania (Oukena i kilku innych o autentyczności dziełka rozproszy! Zurborg, de Xenophon-ttis libcllo qui U6001 inscribitur. Berolini 1874; zostało ono napisanem w 355, łzaraz po ukończonej wojnie ze sprzymierzeńcami (Boeckh, Kruger, Schneider, .Bergk, Cobet, Schaefcr, Curtius), jak widać z rozdz: 4. §. 25 (wojna dece-llejska wspomniana, jako rzecz bardzo dawna) i z rozdz. 5, §. 6 gdzie mowa o pierw-sszem odpadnięciu sprzymierzeńców podczas wojny pelopoueskićj, o przywróceniu ateń-sskićj hegemonii w 378 i nowój tejże utracie, podczas wojny 357—355. Ta ostatnia wojna musiała być co dopiero ukończoną (rozd^- 4, §. 40:    vuv JtóXep.ov), Ateny

łzaś używały chwilowego pokoju (c. 4. §. 40; 5. §. 12; 4 §.4 et 43), co wszystko jprzypada na r. 355 lub 354. Przypuszczenie llagen’a, że książeczka napisana w 34O jpo ukończeniu świętej wojny focyjskićj, kiedy Xeuofont *uż nie żył, oraz niepotrzebną lhipotezę Beckhaus a, że autorem jest jakiś Xenofont młodszy, zbija obszernie IRoąuette, de Xenopkontis vita p. 92—94.

Historya filozofii greckiej Tora II.

http://rcin.org.pl

3