page0489

484

Sjfigren — Skala

Liwów i Krewingow uzupełnił w powtórnej w 1852 r. podroży po Inflantach i Kurlandyi. Sjógren przygotował słownik i gramatykę Kwońską, a poprzednio wydał OsseUsche Sprachlenre (Petersburg, 1844). Wiele jego rozpraw obejmują Bulletkiy i Pamiętniki akademii petersburgskiej. Umarł w Petersburgu w 1855 r.

Skabe-piltra, ulubiony przysmak Totwaków, sporządza się następującym sposobem: biorą się gotowane kartofle, obrane z łuski buraki, gruszki leśne, krupy jęczmienne lub gryczane, sypie się do tego pieprzu, cynamonu tłuczonego, gotuje się i zlewa kwaśnem mlekiem; poczem zlewa się do kubła na dni kilka, aby dobrze skwaśniało, i spożywa na zimno. Letnią porą zachowują tę potrawę w żołądkach baranich albo cielęcych, i w nich niosą ją z sobą na pole, częstokroć utrzymują i w prostych skórzanych umyślnie do tego urządzonych workach.    K. Wl. W.

Skagei -Rack, przez marynarzy angielskich nazwany Sleve, to jest Rękaw, jest to ramię morza północnego w kształcie zatoki, które w kierunku najbardziej pułnocno-wschodnim pomiędzy płaskiem wybrzeżem Jutlandyi, a stromym wielokrotnie głęboko poprzerzynanym brzegiem Norwegii i Szwecyi, wchodzi w stały ląd Europy i często uważane jest za północną część Kattegatu; ma 30 mil długości, 15—20 mil szerokości, w pośrodku głębokie jest na 60 sążni, a na brzegu norwegskim w licznych kolanach czyli fiordach,^ z których najznaczniejsze jest w Chiistianiafjord, przeszło na 200 sążni. Żegluga tam równie jak i na Kattegacie, szczególnie z powodu burz gwałtowny ch, połączona jest z licznemi niebezpieozeństwy, a przypływowi okrętów z morza północnego, nieustanne prądy od zachodu przeszkody stawiają. Wody te biorą swoją nazwę od Skager-Racku, ławy piasczystej, zwanej także raffą Skagen, która daleko w morze wkraczając, tworzy przedłużenie w kształcie rogu zakrzywionego północnego cypla Jutlandyi. Na tym cyplu, utworzonym z piasczystego napływu, pustym i pozbawionym roślinności, to jest na przylądku Skagen albo Shagenshorn, iezy stare małe miasto Skagen, mające 1200 mieszkańców, trudniących się rybołówstwem, majtkowaniem, żeglugą i niejakim handlem. Port piaskiem zamulony tylko dla małych okrętów jest przystępny.

Skala (z łacińskiego, Scala) n\bo podzialka, jestto używana przez rysowników, budowniczych, inżenierow, geografów i t. d., lilija prosta podzielona na części równe, wyobrażające rozmaite jedności miar długości, jak. stopy, łokcie, sążnie, metry, wiorsty, mile i t. d., które simą do mieizenia długości pomiędzy punktami oznaczonemi narysunku, planie lub karcie. Przystępując do nakreślenia planu na papierze, wykreślić przede wszystkiem należy skalę, według ktoiej odległości między punktami znajdującemi się w naturze, mają być oznaczone na planie. Jeżeli np. na planie odległości mają oznaczać tyciączne części odpowiednich odległości w naturze, natenczas przyjąć należy, że np. jeden cal na papierze przedstawia długość istotną tysiąca cali, lub jeden decymetr przedstawia 100 metrów i t. d. Dla oznaczenia drobnych części miar długości używa się skala Mnij poprzecznych. Podziałka taka w składzie swoim zawiera kwadrat lub prostokąt, którego boki są podzielone na części równych 10 (jeżeli idzie o części dziesiętne jedności); punkta podziałów na bokach pionowych są połączone linijami prostemi równoległemi do boków poziom vch, zaś punkta podziałów tych ostatnich są połączone linijami między sobą ró wnoległemi w ten sposób, że punkt pierwszy jednego boku jest połączony z punktem podziału drugim boku drugiego i t. d. Tym sposobem można z wszelką dokładnością brać części setne jedności, a przybliżenie nawet tvsiąezne. Skalami albo podzialkami nazywają linije podzielone na części równe lub nierówne, znajdujące się przy rozmaitych przyrządach, jak np. przy termometrach.

encyklopedii ja TOM XXIII.    OJ