page0499

491

Rum — Rumelija

Zwykle alkohol należycie oczyszczony, po dodaniu stosownych zapraw, zabarwia się na czerwony właściwy rumowi kolor, cukrem palonym czyli karame-lem.    T. C.

Rumak, w arabskim rimak, rumak, oznacza (jak pisze A. Muchliński) konia rasy podlejszej do przewożenia ciężarów. Nasz wyraz pochodzi z tatarskiego uruhmak, znaczący dzielnego konia rasy tureckiej.

Rumbabarum, Ob. Rabarbar.

Rumborg, miasto w Inflantach. W zamku tutejszym, podług świadectwa Hilzena, były wizerunki arcybiskupów i biskupów rygskich, z napisami obejmu-jącemi znakomitsze ich prace i zasługi, które Jan Karol Chodkiewicz, będąc gubernatorem Inflant odnowić kazał. W r. 1601 opanowali je Szwedzi, silną osadzili załogą, która oparła się szturmom Radziwiłła i Chodkiewicza.

RumbOWiCZ (Hipolit), geometra. Urodził się w r. 1798 na Litwie, nauki odbywał w gimnazyjum wileńskiem a później w tamtejszym uniwersytecie, gdzie otrzymawszy w r. 1817 stopień magistra filozofii, od r. 1825 dawał w tymże uniwersytecie geometrją wykreślną. Po zamknięciu uniwersytetu był architektem w Białymstoku przy pałacu cesarskim, i tam umarł w r. 1838. Wydał z druku: 1) Geometrya wykreślną napisana dla użytku uczniów uniwersyteckich (Wilno, r. 1829, vv4-ce), 2 zeszyty z tablicami, więcej nie wyszło 2) Początki linearnego rysunku dla szkól parafialnych (tamże, roku 1827, w 12-ce, z 11 tablicami). 3) 0 porządkach architektonicznych; rozprawa umieszczona w Dzienniku Wieleńskim na rok 1822. Tom 2 stronica 98.    F. M. S.

RUHlfil, albo Rumel pikieta, gra się we dwóch albo we trzech do puli. Kto z dwoma graczami wygra, ten zabiera pulę. Gra się we dwie talje od asa do siódemki i młódki się odrzucają. Rozdaje się tak, że pozostawia kart ośm, to jest pięć dla będącego na ręku, trzy do zmiany dla rozdającego. Liczy się ilość kart w każdy kolor. Tertia znaczy trzy z porządku karty aż do dyski: quarta cztery. Sekwens piętnasty, szesnasty, siedemnasty, osiemnasty, liczy się ile kart jednego koloru. Cztery asy, króle, damy, walety i dyski, rachują się za 14. Jeżeli grający z ręki doliczy 30, to znaczy 90: jeżeli lewami dochodzi do 30, to tylko 60. Kart blanche nazywa się, jeżeli jeden z graczy wszystkie karty swoje, licząc sekwensa . figury, wyłoży na stół. Kapotą w tej grze zowiemy, jeżeli przeciwnik ani jednej lewy nie otrzyma. Jak wysoko ma się liczyć kart blanche i kapota, zawisło od umowy grających. Dawniej grywano tylko w polskie karty: grę te znano jeszcze za czasów Jana Kochanowskiego, który o niej wspomina.    K. Wl. W.

Rumfilija, po turecku: Rumili (to jest, kraj Rzymu), zwato sie niegdyś pierwsze z wielkorządztw europejskiej Tureyi, obejmujące, z wyjątkiem Konstantynopola, Adryjanopola, Gallipoli i Bośnii, cały ląd stały tejże włącznie z Grecyją i rozdzielony na 24—26 powiatów czyli sandżaków. Nowszemi czasy, po odpadnięciu Grecyi, wielkorząńztwo to obejmowało Albaniję, Tessa-liję, Macedoniję, część Bulgaryi i Tracyi, i otrzymało Sofiją jako stolicę i wielkorządcę (muszira) w randze wezyra, pod którymi sprawowali władzę miramo-nowie czyli paszowie o dwóch buńczukach, w 20 pojedynczych sandzakach. Hattiszeryf wszakże sułtański z r. 1836, obszar Rumili Walesi ograniczył na kraje między 40° 54' do 42° 37' północ, szer. i na 36° 51' do 38° 43' wschód, dług., czyli na północną Albaniję (między Czarnogórą i ejaletem Janiny), na zachodnią Macedoniję, a ziemia ta z n.esfornych, żadną naturalną spójnią nio-związanych z sobą cząstek złożona, otrzymała jako rezydencyję władz miasto