page0590

582    Ślepota

czystości przez rogówkę, soczewkę krystaliczną, z przyczyny atrofii nerwu optycznego i t. d. Rozmaite są także przyczyny ślepoty wrodzonej. Niekiedy powieki bywają zrosłe z sobą brzegami, niekiedy znowu powieki przyrosły do gałki ocznej, albo tez wytworzyła się szczególna błona powlekająca oko; u innych źrenica zarosła albo też bywa tak umieszczona, że promienie światła nie mogą się dostawać do środka oka. Ślepi od urodzenia nie mają pojęcia o widzeniu i tern samem obce iin być muszą wszelkie wyobrażenia, których nabycie od tego zmysłu zależy; dla tego też czują się oni mniej nieszczęśliwymi od tych, którzy już w późniejszym wieku wzrok utracili. Doświadczenia czynione ze ślepymi od urodzenia, tudzież z takimi, którzy wzrok utracili w bardzo wczesnej młodości, przekonywają, że ślepi mają zupełnie różne o przedmiotach pojęcia. Pewnego ślepego od urodzenia pytano, jakby sobie wyobrażał promienie słoneczne? jakby głos wielkiej trąby, była jego odpowiedź. Podobnież pewien młody człowiek, odzyskawszy wzrok, w skutek operacyi, dokonanej przez Cheseldin’a, dziwił się, że ci, których on najbardziej kochał, nie byli piękniejsi od innych. U ślepych zato wykształcają się w wyższym stopniu inne zmysły, a mianowicie zmysł dotykania i słyszenia, co zapewne ztąd pochodzi, ze ślepi więcej skupiają uwagę, nie dzieląc jej pomiędzy mnóstwo przedmiotów, jakie oko odrazu spostrzega. Dla tego zdarzyć się może, że talent jaki u ślepych dojdzie do zadziwiającego stopnia rozw inięcia. Pierwszą myśl założenia instytutu dla wychowywania ociemniałych, powziął w Paryżu Walenty Haay, brat słynnego mineraloga, w c-zem utwierdzony został przybyciem do stolicy Francyi w r. 1784 Teressy Paradies z Wiednia, znakomitej artystki na organach. Za pomocą istniejącego podówczas w Paryżu filantropijnego towarzystwa, Hauy w tymże 1784 r. myśl swoją w czyn zamienił. Zakład ten różne koleje przechodził i dopiero w r. 1816 stanow-czo oddzielony od szpitala Quinze-vingts, zaczął swoje istnienie jako instytut zajmujący się kształceniem młodzieży ociemniałej. Pierwszy zakład podobny w Niemczech powstał w r. 1806 w czasie przejazdu Hauy^?ego przez Berlin, za wsparciem udzielonem przez króla. W Wiedniu rozpoczął Klein usiłowania już w r. 1804, w skutek których powstał instytut ociemniałych w r. 1808, za wsparciem ze strony rządu, który w r. 1816 został zakładem publicznym. Inne zakłady tego rodzaju powstały: roku 1791 w Liwerpolu; r. 1793 w Edynburgu i Bristolu; r. 1799 w Dublinie i Londynie; r. 1805 w Norwick; r. 1807 w Petersburgu; r. 1808 w Stokholmie i Amsterdamie; r. 1811 w Kopenhadze; r. 1817 w Warszawie; r. 1818 w Neapolu; r. 1808 w Pradze; r. 1809 w Dreźnie; r. 1809 w Ziirich, połączony w r. 1826 z instytutem głuchoniemych; r. 1819 we Wrocławiu; r. 1823 w Gmund, w Wirtembergskiem; r. 1824 w Linz; r. 1825 w Presburgu; r. 1826 w Frej-sing, później przeniesiony do Monachijum; r. 1829 w- Brunświlcu; r. 1828 w Glasgowie; r. 1829 w Halli; r. 1830 w Hamburgu; r. 1835 w Yorku; r. 1837 w Briinn; r. 1837 w Bernie i Medyjolanie; r. 1856 w Frankfurcie nad Menem: r. 1831 w Bostonie; r. 1832 w Filadelfii i t. d. Ob. Klein: Geschichte des_t Blindenunterrichls und der Blindenonslmien (Wiedeń, 1837).

Ślepota, ze wszystkich naszych zwierząt domowych ulegają ślepocie najczęściej konie; u nich też kalectwo to, jako zniżające w wysokim stopniu wartość zwierzęcia, na szczególną zasługuje uwsge. Różne są stany chorobowe ślepotę powodujące; dotykają one albo jedno tylko, albo współcześnie oba oczy; najważniejsze jednak, jako najczęściej u konia zdarzające się, są: miesięczna, oraz tak zwana jasna ślepota. — Slemta miesięczna, a raczej przepuszczająca {Onhthaimia intermittens specifica v. Ophthalmia hmatica), właściwą