page0622

614

Słonim

stępuje w dziejach już w roku 1040, kiedy Jarosław wielki książę ruski, syn Włodzimierza Wielkiego, spotkał się na polach Słonimskich z Litwinami, i pokonał ich tak przeważnie, że potem najechawszy właściwą Litwę do Niemna, przymusił ją do hołdownictwa na czas niejaki. Nawzajem Erdziwiłł, syn Mont-wiłła, wódz litewski, poczuwszy się na siłach, napadał na Rusinów aż pod Słonim, w r. 1103, gdzie też we sto lat potem Litwini śmitlej już Ruś najeżdżający, wielką ponieśli klęskę od książąt ruskich. To pewna, że w XIII wieku był Słonim grodem czyli zamkiem drewnianym, który Kajdan, brat i wódz Batego, najechawszy z Tatarami w roku 1241, z ziemią zrównał. Musiał go niewątpliwie tak jak Grodno odbudować w tymże samym roku, Erdziwiłł, syn Ryngolta, panujący wówczas w Litwie, i po ustąpieniu Mongołów zajmujący tę Stronę słowiańszczyzny. Podczas zaburzeń Litwy pod Mendogiem, Lew syn Daniela księc;a halickiego, zdobył w r. 1252 Słonim, wszakże to miasto w skutek przymierza między Danielem a królem Mendogiem w r. 1258 zawartego, ostatecznie za własność litewską przyznanem zostało. Wielki książę panujący w Litwie osadził tu około roku 1276 Litwinów pogańskich Prus, a podobno z prowincyi Szaławii, chroniących się od krwawego nawracania Krzyżaków. Z czasem tak dalece wzrosło miasto, że około r. 1290 Montwid, najstarszy syn Gedymina wielkiego księcia Litewskiego, otrzymawszy od ojca dzielnice na Koraczewie i Słonimie, w nim założył stolicę swojego księztwa. Opieka, panujących w dynastyi Jagiellońskiej, oraz długie lata pokoju podniosły jeszcze więcej Słonim i zjednały mu od Zygmunta I w r. 1522 nadanie praw miejskich magdeburskich. Przy zapadłej unii Litwy z Koroną, za urządzeniem sądownictwa stałego w wielkiem księztwie, Słonim stał się miastem sądowem, gdzie gród i ziemstwo ustanowione zostały. Ze jednak miasto opodal od drogi wielkiej położone, nie mogło się łatw^ro handlem dalej podnosić, Zygmunt August na przełożenie podskarbiego litewskiego, wojewody nowogrodzkiego Jwa-na Hornostaja, jako zarazem starosty Słonimskiego, ustanowił przywilejem roku 1558 jarmarki, które Zygmunt III w r. 1590 przeniósł na inne dnie. Tenże monarcha wydanym przywilejem r. 1591 wznowił prawo niemieckie, urządził magistrat, i nadał Słcnimowi za herb Lwa złotego z krzyżem podwójnym, na-kształt herbu Lis. Sejm 1631 r. naznaczając tu miejsce zjazdów przedsejmowych, zwanych sejmikami generalnemi, przyczynił się znakomicie do wzrostu jego. Zbierali się odtąd do Słonima senatorowie i posłowie z w^rojewództw, Wileńskiego, Trockiego, Smoleńskiego, Połockiego, Nowogrodzkiego, Witebskiego, Brzeskiego, Mścisławskiego, Czernichowskiego i Inflandzkiego na obrady. Zwyczaj tych zjazdów trwał do roku 1685. Do tego dodać należy, że tu każdorocznie odbywał się popis rycerstw^ra tegoż powiatu, i sejmiki do wyboru posłów, na sejm i deputatów na trubunał. Potwierdzali przywileje miasta i dodawali mu nowe swobody królowie: Zygmunt III w r. 1609, Władysław IV w r. 1641, Jan III w r. 1679. Po zniszczeniu Słonima podczas wojen za Jana Kazimierza, i zatraceniu oryginalnych przywilejów, król Michał w roku 1669 wszystkie prawa i nadania poprzedników zatwierdził. Znow^ru tedy Słonim był jednem z ważniejszych miast drugiego rzędu w Litwie, tak przez ludność swoje jako i przez handel, gdy Michał Ogiński, hetman wielki Litew., dostawszy starostwo Słonimskie i osiadkszy tu na początku panowania Stanisława Augusta, długim pobytem bogatego dworu swego i przedsięwzięciami poży-tecznemi podniósł jeszcze bardziej i uświetnił to miasto. W samym prawie środku jego wymurował obszerny pałac i skupiwszy kilka prywatnych placów, zapełnił je różnemi wiclkiemi budowlami, między któremi celowały dom opery,