page0679

671

Rzym

południowej 45 i Ameryki północnej 53 wychowańców. Do tego dodać potrzeba 19 kolegijów', a mianowicie: propaganda wychowańców 128, niemiecko-węgierskie 59, angielskie 34; Pi jusa angielskie i5, szkockie 12, greckie 22, irlandzkie 50, belgijskie 6, Capranica 54, Pamphili 10, szlacheckie 48, lombardzkie 11, nazareńskie 48, klementyńskie 42, akademii duchownej 13, kanoników lateraneńskich 10, benedyktynów' 15, braci szkół chrześcijańskich 40 wychowańców. W Rzymie jest 15 instytuayj dobroczynnych, a mianowicie: przytułek dla sierot, osób 52, Wniebowzięcia dla sierot pozostałych po zmarłych na cholerę 115, Najświęt. P. M. Anielskiej dla starców i kalek 66, pod takiemże wezwaniem dla głuchoniemych 45, świętego Michała dla starców 176, de la Vigna Pia dla biednych dzieci 97, zaś Agaty 66, schronienia 10, czterech świętych męczenników' dla sierot 17, X. P. M. Anielskiej dla biednych 443, pod temże -wezwaniem dla głuchoniemych 54, ś. Michała dla starych kobiet 144, ś. Ducha 289, N. Panny Loretańskiej dla pokutników 50, Dobrego Pasterza dla pokutników 107 osób. Prócz tego młodzież żeńska pobiera nauki i wychowanie w 15 konserwatoryjach i 43 pensyjach przez zakonnice utrzymywanych. Z akademij godne są uwagi: rzymska akademija malarstwa ś. Łukasza, niedaleko Kapitolium, z obrazami Poussina i Salvatora Rosa, i ś.Łukasza, zapewne pędzla Rafaela; francuzką akademija malarstw a w vil-la Medici,. academia d’Arcadia, której członkiem był Goethe; akademija historyi naturalnej de Lincei, akademija archeologii i instytut archeologiczny, założony w Rzymie przez uczonych niemieckich, pod opieką króla Pruskiego, i umieszczony w Kapitolium. Z pomiędzy fabryk zasługują na wzmiankę: fabryki skór, wyrobów jedwabnych i wełnianych, ze złota i srebra, stron, pereł rzymskich, mozaiki, odcisków z siarki, ozdób z muszli, kwiatów i rozmaitych essencyj. Handel w ogólności dość znaczny; przystań znajduje się na południowym końcu Trastevere, Rlpa grandem dogodna tylko dla niewielkich statków. Przystanią dla statków idących z góry Tybru jest Ripettci\ ruch skupia się właściwie na piazza Colonna, gdzie jest bank, pocztamt i komora celna; ruch klassy niższej szczególniej dostrzegać się daje na placu głównym przy teatrze Marcella, na via Condotti, gdzie się zbierają Niemcy, a jedna z najlepszych cafe nuovo w pałacu Ruspoli. W teatrze Marcella dosyć jest znana austeryja, Campanella, zwana inaczej knajpą Goethego. 7u teatrów są: d’Aliberti, d^!Argentina, Apollo albo Tordinone, della Valle, Pace, Metastasio i Cesarini; znakomity teatr maryonetek de’Buratini w pałacu Capranica. W życiu publicznem ważne są święta, a mianowicie Wielkanocne, wielka processyja papiezka do kościoła świętego Piotra; wieczorem oświetlenie kopuły 4,400 lamp, 700 pochodni i girandola ze 4500 rac, w zamku świętego Anioła, w dzień śś. Piotra i Pawła. Do zabaw narodowych liczą sie: karnawał, dni niedzielne i czwartki, kiedy ludność rzymska zgromadza się w ogrodach Borghese i na górze Testaccio, i oddaje się tu tańcom i zabawom; w Sierpniu fejerwerki czyli ognie sztuczne w mausoleum Augusta; gra w piłkę przy Quattro fontane i na Watykanie, gra w loto na górze Citorio, dotąd jeszcze odbywa się zapamiętale. Kazania w czasie wielkiego postu, kiedy teatra zamknięte i muzyka niepozwo-lona, ściągają tłumy ludu; wspomnieć także należy o kazaniach, miewanych przez dzieci, w czasie postu i na Boże Narodzenie, a w ostatnich czasach o wystawieniu jasełek (presepios). Przechadzki szczególniej są ulubione: Passeg-giata, na górze Pincio, villa Borghese i Corso, w początkach Listopada ogrody San Gregorio, przy Kolizeum.    L.. R.