page0716

703

Smet — śmieć :>

źu F/jusie VII (1823), Nową Geografiję (1824, tomów 2); Rzut oka na hi-storyję kościelną w pierwszych latach XIX wieku: Coup dźoeil sur V histoi-re ecclesiastit/ue pendant les premeres annees du XIY s/ecle (1836); Re-cueil des chroniąues de Flandre (1841, tomów 2); Missyja na O regon i podróż do gór Skalistych, do źródeł Kolombii (1818); Institutiones oratoriae (1819); kilka książek do nabożeństwa (1850—55).    L. R.

Smętek [Monasa Viell.), rodzaj ptaków dwuparzysto-palcowych z rodziny Brodaczów (BuccotirnaeJ, obejmujący kilka gatunków, żyjących w Ameryce południowej. Są to ptaki niezgrabne, osępiałe, więcej o zmroku niż we dnie latające.    W7. T.

Śmiałek (Aira Lin.), jestto nazwa pewnego rodzaju traw, klórych u nas parę gatunków dziko rośnie. Dają one średniej dobroci pasze dla zwierząt domowych, ale z tego względu zasługują na uwagę, że porastają najnieurodzaj-niejsze piaski, przez co za młodu, zwłaszcza dla owiec i bydła, pastwisko stanowić mogą. Śmiałek pogięty (Aira flectuosa Lin.) jest gatunkiem z tego rodzaju najpożyteczniejszym. Tworzy kępy prawie i^a 2 stopy wysokie; ma korzeń trwały, liście bardzo wązkie, prawie szczeci no watę, a kłoski kwiatowe rzadkie, w wiechę rozpierzchłą i pogiętą ułożone. Trafia się pospolicie po miejscach piasczystych śródleśnych lub po porębach, a nawet na Karpatach tam jeszcze rośnie, gdzie już las ustaje. Śmiałek domowy (Aira caespitosa Lin.), jest dużo większy i grubszy jak poprzedzający, ale zato daje siano twardsze i paszę mniej zdatną, llośnie po lasach, krzakach i łąkach wilgotnawych. Wreszcie Śmiałek siwy (Aira canescens Lin.), zwany także kozią bródką, porasta wszędzie najpłonniejsze piaski kępkami, i przez to pokrywa je jaką taką roślinnością. Za młodu owce chętnie go gryzą, później jednak twardnieje.    F. Be.

Śmiech (risas) jest jednem z najbardziej złożonych poruszeń oddechowych, które najczęściej powstaje w skutek podrażnienia mózgu przez rzeczy lub wypadki śmieszne; podrażnienie to udziela się nerwom ruchu mlecza kręgowego i przez głośne poruszenia oddechowe oddala się na zewnątrz. Śmiech może być wywołany przez podrażnienia fizyczne ciała, np. przez łechtanie podeszwy nóg, w takim także razie, służy on do odprowadzenia i zużycia podrażnienia sprawionego w organach centralnych a doprowadzonego do nich przez nerwy czucia. Śmiech należy do takich czynności, które objawiają się drogą odbicia, to jest podrażnienie jakowego organu, za pomocą nerwów czucia, dochodzi do mózgu, który udziela je innemu nerwowi, a tern samem ruch podrażnieniem pier-wotneui wywołany, objawia się w zupełnie innym organie. Śmiech więc należy do ruchów pomimowolnych a wybuchowi jego zapobiedz można przez dość wczesne wprowadzenie w działanie mięśni kierunku przeciwnego, jak np. przez zamknięcie ust, głębokie wciągnięcie powietrza. Oprócz mięśni właściwych wydechowych, których z przerwami po sobie następujące skurczenia wywołują znane głosy: haha! hehe! hihi! i t. d. przyjmują także udział mięśnie twarzowe, którycn kurczenia się zmieniają wyraz twarzy. Ruchy mięśni w śmiechu mogą przejść w kurcze (przy śmiechu zbytecznym u osób drażliwych), albo też występują one w postaci prawdziwych kurczów chorobowych bez przyczyny do śmiechu pobudzającej; zdarzać się to zwykło szczególniej u osób histerycznych. Śmiech jako oznaka usposobienia duszy, o ile wiadomo, właściwy jest tylko człowiekowi, a nawet można powiedzieć, że człowiek śmiejący się stoi na wyższym stopniu humanitaryzmu, niż płaczący lub gniewający się. Dla tego też oddawna uznano za rzecz rozsądną śmiać się z biegu rzeczy na świecie, jeżeli go zmienić nie można.