page0772

764

Saarbrfick — Saayedra

Saarbruck albo Saarbrucken, miasto powiatowe w regencyi Trewir-skiej Prus nadreńskieh, liczy wraz z przedmieściem świętego Jana (na prawym brzegu Saary) 10,000 mieszkańców, ma kościół ewangelicki, gimnazyjum, instytut położniczy, urząd górniczy, fabryki tytoniu, sukna, żelaza i ałunu, prowadzi handel węglami kamiennemi, żelaźem i drzewem. Miasto to należało niegdyś do hrabstwa Nassau-Saarbriicken, od r. 1797 do Nassau-Usingen, od roku 1801 do Francyi, a od roku 1815 do Prus. W bliskości leży Goffontaine z hutą żelazną i blacharnią, Duttweiler z kopalnią w^ręgla kamiennego i hutami szklanemi.

Saardam, inaczej Zaardam, Zaandam i Zaanredam, miasto w prowincyi Hollandyi północnej królestwa Niderlandzkiego, nad rzeką Zaan, która tu naprzeciwko Amsterdamu wpada do rzeki Y, z dwóch części złożone i sławne nadzwyczajną czystością ulic, liczy przeszło 13,000 mieszkańców, trudniących się handlem drzewa, zboża i tranu, żeglugą, księgarstwem i drukarstwem. W tutejszych warsztatach okrętowych, dziś zaniedbanych, pracował car Piotr Wielki w roku 1697; pokazują dotąd mieszkanie jego z dwóch izb złożone i z prostotą umeblowane. W okolicy miasta mnóstwo znajduje się wiatraków, wpośród których jest także kilka mielących piaskowiec na piasek do posypywania podwórzy i dziedzińców.

Saarlouis, miasto zwane podczas rewolucyi francuzkiej Sarrelibre, dziś mocna twierdza pruska na samem pograniczu położona, nad rzeką Saara w regencyi Trewirskiej, liczy bez garnizonu 5,000 mieszkańców, ma kościół ewangelicki i katolicki, synagogę, progimnazyjum i szkołę realną, ulice proste i drzewami sadzony rynek, garbarnie liczne i kwitnące, a w bliskości kopalnie węgla kamiennego, ołowiu i żelaza, mianowicie blacharnie w Dillingen, i fabryk fajansu i szkła w Wallerfangen i Metlach. Twierdzę na lewym brzegu Saary, zbudował Vauban w roku 1680. Sprzymierzeni, odebrawszy ją Francyi wraz z dwiema innerni twierdzami, skutkiem konw encyi dnia 90 Listopada 1815, oddali ją następnie Prusom, przy których pozostała. Miasto to było ojczyzną marszałka Ney’a. Porównaj Schmitfa: Der Rreis Saarlouis und seine nachste Umgebung, nnter den Rómern und Celten (Trier 1850).

Saayedra, ob. Cer rant es (Mignel de Saavedra).

Saayedra (Angel de, książę do Rivas), znakomity mąż stanu i pisarz hiszpański, ur. 1791 r. w Kordubie, odznaczał się w wojnach przeciwko Francyi i po przywróconym pokoju żył w Sewilli. Najpierw'szyin jego utworem literackim były Ensayos poeticos (1813), potem przedstawiano kilka jego trage-dy,. Podczas rewolucyi 1890 roku. Saavedra był członkiem i gorliwym obrońcą kortesów 1819 r. Podczas interwencyi francuzkiej (1893 r.) udał się do Londynu, gdzie napisał epopeję: Florinda, później do Włoch, zkąd wydalony, schionił się do Malty, gdzie studyjując poetów angielskich, uwolnił się od wpływów klassycyzmu francuzkiego. Później przebywał w Tours, gdzie wykończył epopeję narodową: El moro exposilo (9 tomy; 1834 roku). Otrzymawszy w 1834 r. pozwolenie do powrotu do kraju, odziedziczył tamże wkrótce majątek i godności książęcego domu Rivas i został procerem państwa. W izbie należał do naczelników umiarkowanej oppozycyi; za Isturiza objął w 1836 roku wydział spraw wewnętrznych, ale w skutek rewolucyi w La Granja (1837 roku) opuścił znów widowinę polityczną. Później posłował w Neapolu, a następnie w Paryżu. Oprócz wymienionych powyżej dzieł jego, przytaczamy i komedyję Tanto vales cuanto Uenes, tragedyję Don Alrnro, oraz dramata Solaces de un prisoniere i La morsica de Alajuar.