page0039

35

obiegu ziemi naokoło słońca już jest wyeliminowana; prędkości zbliżania się lub oddalania danej gwiazdy rozumieć należy w stosunku do naszego słońca. Oczywiście i nasze słońce ulega temu prawu i posuwa się w dal nieznaną z chyżością 8 mil w sek. podług dawniejszych obliczeń Maedlera; badania dokładniejsze Ristenparta zredukowały tę chyżość do 3 —4 mil, a podług Vogla tylko 2—3 mil w sek. Jaki jest cel tych ruchów, tak zdumiewająco szybkich? Niegdyś przypuszczał Maedler, że ów ruch postępowy słońca naszego wraz z jego taborem a tak samo innych gwiazd stałych jest w gruncie rzeczy niczem m-nem, tylko krążeniem ich około Alcyone (tj Tauri, najpiękniejsza gwiazda w grupie Plejad), która w tym razie byłaby punktem środkowym krążenia wszystkich układów planetarnych '). W czasach atoli najnowszych hypoteza ta straciła całkowicie swe wzięcie, i dużo upłynie czasu, nim będzie można powiedzieć coś pewnego o krążeniu układów planetarnych około wspólnego im środka²). To tylko nadmienić możemy, że liczni astronomowie, badając ruchy własne gwiazd stałych, znaleźli, iż nasze słońce wraz ze swym systemem posuwa się mniej więcej ku konstelacyi Herkulesa, która się znajduje w zupełnie innej okolicy nieba, aniżeli Alcyone.

4) Jedność drogi mlecznej dowodziłaby jedności wszechświata niezbicie tylko w tym razie, gdyby się dało wykazać, że wszystkie układy gwiazd stałych należą do układu drogi mlecznej, i że ta droga posiada swe granice. Jak dotąd, nie dało się rozwiązać ani jednego, ani drugiego problemu ponad wszelką wątpliwość. Co do przynależenia układów gwiazd stałych do drogi mlecznej, istnieją silne różnice zdań między astronomami. Do tych, którzy utrzymują, iż wszystkie systemy gwiazd stałych należą do układu drogi mlecznej, która je jakby niezmierna soczewka obejmuje, zaliczyć należy z czasów ostatnich prof. Charliera z Upsali³). Przyjmuje on, że droga mleczna jest skończona, skoro podług Herschela jun. wystarcza

‘) Por. Maedler llntersuchungen iiber die Fix8ternsysteme. Berlin 1847 i 1848.

*) Por. Dr. W. Valentiner dz. w. prz. t. III b. str. 92 nastp.

^s) Por. jego artykuł: Ist die Welt endlich oder unendlich im Rautu und Zeit? — w Archiv fur system. Philosophie. Berlin, 1896, t. II, str. 490 nastp.

http://rcin.org.pl

3*