page0043

R. LIII. O ruchu miejscowym aniołów 35

krańcami ruchu ciągłego; jak rodzenie jest kresem zmiany ma-terji, a oświetlanie kresem ruchu miejscowego, ciała oświecającego. — Ruch zaś miejscowy anioła nie jest kresem jakiegoś drugiego ruchu ciągłego, lecz jest sam przez siebie, .niezależny od żadnego innego ruchu. Stąd niemożliwem jest twierdzić, by w całym czasie był w jakiemś miejscu i by w ostatniem teraz był w innem miejscu, lecz trzeba wyznaczyć teraz, w którem był ostatnio w miejscu poprzedniem. Gdzie zaś jest wiele teraz po sobie następujących, tam koniecznie jest czas, skoro czas nie jest niczem innem, jak liczeniem pierwszego i następnego w ruchu. Pozostaje więc, że ruch anioła odbywa się w czasie. W ciągłym mianowicie czasie, jeśli ruch jego jest ciągły; w nieciągłym zaś, jeśli jego ruch jest nieciągły. (Obydwoma bowiem sposobami przydarza się ruch anioła, jak powiedziano w par. 1). Ciągłość bowiem czasu pochodzi z ciągłości ruchu, jak powiedziano w IV Phys.

Lecz ten czas, czy jest czasem ciągłym czy nie, nie jest tym samym co czas, który mierzy ruch nieba i którym się mierzy wszystkie rzeczy cielesne, które mają zmienność z ruchu nieba. Ruch anioła bowiem nie zależy od ruchu nieba.

Odpowiedź na pierwszy zarzut. Jeżeli czas ruchu anioła nie jest ciągły, lecz pewnem następstwem samych teraz, nie będzie miał proporcji do czasu, mierzącego ruch rzeczy cielesnych, który jest ciągły, nie jest bowiem tej samej natury. Jeśli zaś jest ciągły, wtedy jest proporcjonalny, wprawdzie nie z powodu proporcji poruszającego i ruchomego, lecz z powodu proporcji wielkości, w których istnieje ruch. — I dlatego szybkość ruchu anioła nie mierzy się ilością jego potęgi, lecz określeniem jego woli.

Odpowiedź na drugi zarzut. Oświetlanie jest kresem ruchu oraz jest zmianą, nie ruchem miejscowym, jakoby się rozumiało, że światło porusza się pierwej do tego co jest bliżej, niż do tego co jest dalej. Ruch zaś anioła jest miejscowy i nie jest końcem ruchu. Stąd niema podobieństwa.

Odpowiedź na trzeci zarzut. Zarzut ten pochodzi od czasu ciągłego. Czas zaś ruchu anioła może być nieciągły i tak anioł w jednej chwili może być w jednem miejscu, a w drugiej chwili w innem miejcu, bez istnienia jakiegoś czasu pośred-

http://rcin.org.pl

*3*