page0828

Saintonge — Sajan

820

owoców, soli morskiej i obejmuje żyzne pastwiska i łąki. W starożytności zamieszkana przez celtyckich Santonów, pod panowaniem rzymskiem dołączona do drugiej Akwitani, następnie zajęta przez Wizygotów, za Klodowika w r. 507 stała się własnością Franków; później wraz z księztwem Guyenne przyłączona przez Eleonorę r. 1152 do posiadłości angielskich, dopiero za Karola V przywróconą została koronie francuzkiej. Niegdyś stolica te’, prowincyi, dziś główne miasto okręgu jest Saintes (Mediolanum Santonum), położone na pochyłości wzgórza nad Szarentą, w pięknej i bujnej okolicy. Miasto to posiada zabytki rzymskich starożytności, między innemi zwaliska wspaniałego amllteatru i bramy tryjumfalnej; a także szczątki starożytnej katedry. Ludność wynosząca 10,000, zajmuje się fabrykami wełny, bawełny, fajansów, wyrobami żelaz-netni, stalowemi i skórą, handlem zboża, koniaku, spirytusu i t. d. Znakomitsze budynki i zakłady są: pałac sądownictwa, szpitale, teatr, biblijoteka 25,000 tomów obejmująca, gabinet zoologiczny i starożytności i t. p. Niegdyś była tu stolica dyjecezyi założonej w X wieku; podczas wojen hugonockich, miasto to wiele ucierpiało.    •

SaiS, słynne miasto starożytnego Egiptu, z którego obecnie kilka tylko jeszcze pozostało zwalisk, nad zachodnią odnogą Nilu, zwanych Sa-el-hager. Wieś tegoż nazwiska leży w pobliżu nieco na południe. Widoczne są jeszcze szczątki okopów miasta z czarnych cegieł nilowych. Wspomnione przez He-rodota jezioro święte, leży na północ. Miejscowem bóstwem tego grodu była Neith, towarzyszka bożka Phtha, attrybucyjami swemi zbliżona do greckiej Pallas Ateny. Zasłoniony wizerunek tej bogini odbierał cześć w wspaniałej świątyni. Początek i założenie miasta Sals ginie w pomroce najodleglejszej starożytności; większego politycznego i historycznego znaczenia nabiera od Vfl[ wieku przed Chr. z powodu trzech królewskich dynastyj saityckich, ztąd pochodzących (24, 26 i 28 dynastyja). Z tych najwięcej się odznaczyła dyna-styja 26, obejmująca znanych z Herodota królów: Psammetycha I, Nechao, Psammetycha II, Huaphris (Apries, Hophre), Amazysa i Psammetycha III (Psa-menita).

Saisset i Emil Edmund), filozof francuzki, urodził się w Montpellier 1814 r., wszedł do szkoły normalnej r. 1833, był potem professorcm w innych szkołach, zwłaszcza w Caen, tudzież zastępcą professora historyi filozofii w szkole normalnej, r. 1842 professorem historyi filozofii w Sorbonnie, w miejscu Damirona, od r. 1849—52. Wydał rozprawy Aenesidsme (1810), obejmującą dość zupełną historyję sceptycyzmu i de varia S. Anselmi in Proslogio arąinnenti fortuna; Manuel de philosophie, wraz z pp. Jacąues i Simont, 1841 r., tłóma-czone na polski przez Eleonorę Ziemęcką (Warszawa, 1866j, pod tyt.: Podręcznik. Saisset tłómaezył po raz pierwszy na francuzki Dzieła Spinozy (1843, tomów 2). Listy Eulera do księżnej niemieckiej, z przypiskami i wstępem; Essai sur la philosophie et la religion au XIX siecle (1845); Renaissance da Voltairianisme\ Melanges dhistoire, de morale et de critiyue (1859); Essai de philosophie religieuse (1860), uwieńczone przez akademiję nauk moralnych i akademiję francuzką.    L. R.

Saja, materyja lekka włoska, z włoskiego, sajo. Wyraz ten oznaczał także rodzaj sukna weneckiego, zbitego i gęstego.

Sajail, suknia krótka mozka, w którą się przybierali żołnierze. Widać że moda z Włoch przyszła, bo Górnicki w Dworzaninie pisze: „Kto się we wło-szczyznie kocha, niechaj zbytnie krótką sukienkę, sajan przed sobą niezawarty zarzuci.’’