14922 str02 (7)

NIECO

HISTORII

Desanty morskie znane są od czasów starożytnych, jako jedna z form współdziałania sił lądowych i morskich. W IV wieku p.n.e. wojska perskie, po wyjściu z Małej Azji i przejściu przez Hellespont (Dardanele), zostały wysadzone na Półwyspie Bałkańskim. Kartagióczycy wysadzili desant w 311 r. p.n.e. na Sycylii. Historia podaje wiele przykładów takich operacji, w których udział brały setki okrętów i dziesiątki tysięcy ludzi. Początkowo używano wojsk lądowych, zwolna jednak wyspecjalizowały się odpowiednie oddziały.

Fachowcy doceniali ogromne znaczenie operacji desantowych, z doświadczeń bowiem wynikało, że ostateczny wynik walki zbrojnej polegał na rozbiciu sił przeciwnika na lądzie i zajęciu jego terytorium. Ważne więc było przetransportowanie sił własnych do punktów szczególnie chronionych i wrażliwych, a więc do wybrzeży od strony morza.

W XVII wieku do przewozu wojsk używano już jednostek transportowych, zaś w 1878 roku Anglicy jako pierwsi użyli statków o specjalnej budowie do transportu i wysadzania kawalerii i uzbrojenia. Bliższy nam już nieco okres — I wojna światowa — obfitowała w nieduże morskie operacje desantowe. Jedyną większą operacją była sojusznicza operacja dardanelska, kiedy to w 1915 roku W. Brytania i Francja wysadziły desant celem opanowania cieśnin czarnomorskich i wyjścia na Bałkany. Operacja ta nie odniosła spodziewanego rezultatu: brak było tak ważnego w podobnych przypadkach zaskoczenia. W okresie międzywojennym najwięcej uwagi siłom desantowym poświęcono w Stanach Zjednoczonych i w Japonii Od 1933 roku w USA systematycznie dokonywano ćwiczeń w wysadzaniu desantów morskich i przystąpiono do budowy eksperymentalnych środków desantowych.

Po raz pierwszy wielką liczbę desantów morskich na ogromną skalę przeprowadzono w okresie II wojny światowej. Wymieńmy chociażby opanowanie Norwegii przez wojska hitlerowskie, japońskie desanty morskie na Filipiny, Malaje czy archipelag Bismarcka, amerykańskie desanty operacyjne na wyspach Oceanu Spokojnego i inne. Klasycznym przykładem operacji desantowej i zastosowania w niej odpowiednich środków desantowo-przeprawowych jest operacja nor-mandzka (mapka na 3 str. okładki). Była to największa operacja desantowa w historii. W W. Brytanii wybudowano specjalne drogi z dojazdami do morza i sztuczne przystanie. Równocześnie systematycznie niszczono lotniska i hitlerowskie jednostki lotnicze w

KUTRY DESANTOWE MARYNARKI WOJENNEJ PRL (fot. Z. Gajda)