369584404

Wstęp

Począwszy od czasów starożytnych przedsiębiorcy starali się zakładać różnego rodzaju instytucje wspólnego inwestowania, aby ryzyko przedsięwzięcia dzielić na wiele osób i aby zarządzanie przedsięwzięciem oddzielać od własności zainwestowanych środków. Rozwiązania takie znano już w starożytnej Grecji i Fenicji oraz w starożytnym Rzymie. Po kilkuset latach od upadku cesarstwa rzymskiego zostały one ponownie rozwinięte przez przedsiębiorczych kupców z Półwyspu Apenińskiego, następnie doszły do głosu w granicach brytyjskiego imperium kolonialnego, aby na przełomie XIX i XX wieku zaistnieć w USA - wraz z konsumowaniem efektów rewolucji technologicznej-jako korporacje.

Korporacja to przedsiębiorstwo o formie prawnej spółki akcyjnej (a więc przedsiębiorstwo duże), której papiery wartościowe są notowane na giełdzie-to najprostsza definicja. Funkcjonowanie nowoczesnej korporacji jest ściśle związane z możliwością czerpania środków finansowych z rynku kapitałowego dzięki prawnym instytucjom takim jak: spółki akcyjnej oraz publiczne giełdy papierów wartościowych. Umożliwiają one rozwój dużej, biurokratycznej organizacji, która ma stosunkowo dużą zdolność przetrwania, zachowania ciągłości instytucjonalnej oraz rozwoju, nawet w bardzo niesprzyjającym otoczeniu. Połączenie tej organizacji z instytucjami rynku kapitałowego pozwala na rozproszenie i minimalizację ryzyka z punktu widzenia właścicieli kapitału. Jej wewnętrzne procesy decyzyjne są bardziej zbliżone do funkcjonowania struktury społecznej, z moderowaniem wewnętrznych konfliktów, niż do decyzji jednostkowego właściciela środków produkcji.

Przepływy pieniężne największych korporacji świata są dzisiaj porównywalne pod względem wartości z gospodarką fiskalną małych, a nawet średnich państw. Dla przykładu, łączne średnioroczne nakłady największych firm motoryzacyjnych świata na badania i rozwój wystarczyłyby na pokrycie obecnego deficytu budżetowego Polski.

Trafne przewidywanie przyszłych działań korporacji ma kluczowe znaczenie dla powodzenia programów gospodarczych tworzonych i wdrażanych na poziomie krajów oraz wspólnot międzynarodowych.

Wydawałoby się, że różnica między działalnością korporacji a każdego innego typu przedsiębiorstwa jest co najwyżej ilościowa, a nie jakościowa. Tak jednak nie jest. Już pod koniec XIX wieku ekonomiści zaczęli dostrzegać, na poły intuicyjnie, szczególne cechy korporacji. Kiedy Alfred Marshall opublikował w 1890 roku swoje Zasady ekonomii, a w dziesięć lat później Louis Bachelier wydał Teorię spekulacji, oba dzieła za