page0879

871

Species — Spee

pieniędzmi papieroweim i rachują tam jeden species srebrny po 2²/₃ talara w biletach bankowych, jako też po 4 talary w biletach skarbowych. Tak spe-ciestalary jako i oba gatunki talarów w papierach dzielą w Szwecyi na 48 szyllingów.

Specyficzne Środki (Specifica), nazywają się środki lekarskie, mające właściwy, szczególny sobie sposób działania. Lecz możnaby tak nazwać każdy lek, każdy działacz dyetetyczny, wszelki wpływ mechaniczny lub chemiczny, każdą nawet potrawę i napój; z tej przyczyny pojęcie specyficzności jest tak ogólne, tak rozległe a zarazem tak wątłe, że pod niem w medycynie ukrywa się mnóstwo wyobrażeń niejasnych, czem się niekiedy lekarze posługują w stosunkach sw^roich z chorymi. Szkoła homeopatów specyficznemi lekami nazywa środki, które wywołują właściwe sobie objawy i które przeto znajdują zastosowanie w chorobach, w których takież objawy się okazują. Według Rademacher’a specifica’mi są leki, pod których władzą leczniczą zostaje pewna choroba, która z tego poznać się daje, że środek ten w niej okazuje się skutecznym. W medycynie racyjonalnej nazywają środkami specyficznemi po części takie środki, które empirycznie, częstokroć od bardzo dawnych czasów, okazały się zbawiennemi w pewnych postaciach chorobowych (jak: rtęć w syfilis, china w zimnicy przepuszczającej}, po części zaś takie, o których wiadomo z doświadczenia, że wywierają wpływ na pojedyncze organa (np. belladonn na źrenicę, naparstnica na serce, aloes na kiszki grube}. Pierwsze nazywają specifica morborum, drugie zaś specifikami miejscowemu W obu przypadkach sposób ich działania jest niewiadomy. W niektórych pojedynczych przypadkach, sposób działania pewnych środków specyficznych został wyjaśniony za pośrednictwem dochodzeń fizjologicznych i chemicznych; np. żelazo działa na krew i jest skuteczne w białaczce, gdyż jest częścią składową konieczną krwi, podobnież ciała tłuste i przetwory wapienne pomagają w chorobie kości (rhachitis); środki siarczane w wielu otruciach metalicznych, sole zaś kwasu siarczonego tylko w chorobie od ołowiu pochodzącej działają chemicznie i dla tego tęż truciznę zobojętniają. Medycyna w tak.ch przypadkach nie posługuje się wyrazem specyficzny, który zachowany został na przypadki dotąd niewyjaśnione.

Specyjalista. w ogólności ludzie oddający się jakowemu szczególnemu zajęciu naukowemu albo praktycznemu, nazywają się specyjalistami; tak np. lekarze zajmujący się leczeniem samych tylko chorób oka, ucha, chorób dzieci, kobiet i t. p. zov ą się specyjalistami.

Spee (Fryderyk), urodził się z zamożnego szlacheckiego domu w Kaisers-werfh nad Renem roku 1591, w roku 1610 wstąpił w Kolonii do zakonu jezuitów, nauczał przez czas pewien nauk wyzwolonych, filozoficznych i teologicznych, przebywał w sprawach zakonnych we Frankonii i Westfalii; szczególniej się zasłużył religii i ludzkości występowaniem przeciw zabobonomi panującym naówczas mniemaniom o czarach. Umarł roku 1635 w Trewirze. Spee wydał księgę: Cautio criminalis, seu de processibus contra sagas liber ad magistratus Germaniae hoc tempore necessarius, auctore incerto theologo Romano (Rinthelii, 1631). W r. 1627 i 1628 Spee spowiadał i przygotowywał na śmierć, za czary, 200 osób wszelkiego stanu, towarzyszył im na rusztowanie i ogłosił że wszystkie są niewinne. Od głębokiego smutku z powodu ich nieszczęścia, nagle posiwiały mu włosy. W księdze swojej śmiało wykazywał ohydę i nierozum sądów o czary. Przypisał ją władzom, które czytać go nie będą; uważa w niej za szczęśliwszych umarłych od żyjących, za szczę-