page0895

887

Samuel — Samurzachań

wał wizerunki rodziny Sobieskich. Jeden z portretów samego króla, tak wybornie był odmalowany, że po śmierci Sobieskiego w r. 1696 pozostała wdowa Maryja Kazimiera, posłowi francuskiemu, któremu był poprzednio darowany, podstępem odebrała.

Samum albo tiarrur, przez Arabów pustyni Sambuli, od Turków SamieU zwany gatunek wiatru, którego nazwisko pochodzi od słowa arabskiego sam-ma, nieść truciznę. Wiatr ten jest nadzwyczaj gorący i morderczy, częstokroć zabija ludzi i zwierzęta i wieje w przerwach pomiędzy połową Czerwca i 21 Września na granicach Arabii, Syryi i Indyj północno-zachodnich. Pochodzi on z rozpalonych pustyń piasczystych w tych krajach znajdujących się i w przyległych im miejscowościach zaludnionych, wieje w kierunku położenia tychże pustyń; powiewy jego są mniej lub bardziej gwałtowne i gorące, i trwają najczęściej przez czas dłuższy od tego, przez który człowiek może oddech zatrzymać. Zbliżanie się tego wiatru zapowiadają oznaki dobrze znane krajowcom. W atmosferze pojawia się kolor żółtawy, przechodzący wkrótce w ciężki ołowiany, tak, że siońce nawet w największej swojej wysokości rzuca na ziemię światło czerwonawe. W powietrzu słyszeć się daje świst i szum, poczem gwałtowny uragan pada na okolicę z głuchym szelestem. Arabowie dla zabezpieczenia się od wdychania zabijającego powietrza, zakrywają twarz rodzajem chustki, którą noszą na głowach, zwaną kefieh, wielbłądy pobudzane instynktem zachowawczym padają, pysk i nozdrza ukrywają w piasku i w takiej i położeniu zostają, dopóki palący powiew nie przejdzie, na co najwięcej pół godziny potrzeba. Samum nie wieje nigdy dłużej nad siedm dni z kolei. Działanie jego na człowieka wywołuje najzupełniejsze osłabienie, któremu towarzyszą poty lepkie; niekiedy nawet śmierć sprowadza. Zupełnie podobny do Samum jest Szamsm, wiatr południowo-zachodni, wiejący w Egipcie i innych częściach Afryki, w czasie od 15 Czerwca do 15 Sierpnia, który zwykle nie trwa dłużej nad dni trzy do czterech. Różne od Samum są wiatry Harmal-tan w Afryce i Sirokko w Europie wiejące.

Samur, rzeka, początek bierze w śnieżystych górach Kaukazkich, w pobliżu góry Guduru; długość jej biegu wynosi 25 mil przeszło. Łożysko ma znacznie pochylone; przyjmuj** do siebie wiele górskich strumieni; bieg ma nadzwyczaj bystry.    J. Sa...

Samurzachań, (co znaczy posiadłość Murzachana), stanowiący dziś osobny obwód (priystawstó) gubernii Kuiaiskiej (w kraju Kaukazkim), należał ■dawniej do Mingrelii, i był krajem chrześcijańskim; lecz obecnie bardzo mało tam się dochowało pomników pierwotnego chrześcijaństwa. Turcy opanowaw-wszy wschodni brzeg morza Czarnego, wszelkiemi środkami usiłowali zaprowadzić taui i rozszerzyć mahometaustwo; utworzyli z Samurzachaina osobne księztwo, pod zarządem przychylnych im książąt Szerwaszydze. Po zabiciu ostatniego władzcy z tego domu, księcia Manuczara, wybuchło powstanie, dla przytłumienia którego władzca Mingrelii, zmuszony był jako opiekun sierot, po zięciu swym księciu Manuczara pozostałych, udać się do rządu rossyjskiegO dla uśmierzenia zamieszek. Oddział wojsk lossyjskich pod dowództwem władzcy Mingrelii Dadyjana Lewana, wszedł do Samurzachania w 1811 roku i wkrótce nieporządki ustały. W późniejszym czasie, z powodu wszczętych o Samurzachań sporo w między władzcami Mingrelii i Abchazyi, kraj ten oddany pod zarząd rossyjski; w roku 1839 utworzono komissarstwo (prystawstwo) Samurzachańskie; na komissarza wojennego przeznaczony był jeden z oficerów rossyjskich. Samurzachań dzieli się na 4 części, zwane cząstkami (uczastok),