page0919

Sankt-Gallen — Sankt-Michelska guberaija    911

ku), Bernefa Beschreibung des Cantons Sankt-Gallen (Sankt-Gallen roku 1841).

Sankt-Goar, unasto na lewym brzegu Renu w Prussach nadreńskich, w regencyi Koblenz. Przed r. 1790 należało do landgrafa Hessen-Kassel i stanowiło część hrabstwa Katzenellenbogen. Liczy 2,000 mieszkańców trudniących się garbarstwem, połowem łososia, żeglugą i handlem winem. Położenie jego powabne. Poniżej leży zamek Rheinfels; powyżej miasto Ober-Wesel z 3,000 mieszkańców, a naprzeciwko miasteczko nassauśkie Sankt-Goarshausen, nad którern są zwaliska grodu Neu-Katzenellenbogen czyli die Katz, a niżej znów przy wsi Wallmich gruzy Thurnbergu czyli Myszy (die Maus) a nad niemi skały Lurlejskie słynne echem 15-kroć odbijającem się i głośnem podaniem o wieszczce Lurlei czyli Lurelaj. Tu przemieszkiwali poeci n.emieccy Freiliggrath, Geibel, Schiiking i inni. Otchłań niebezpieczna rzeki, powstała z ławicy skalistej czyli progu Sankt-Goars-bank, usuniętą niedawno została przez wysadzenie progów podwodnych w powietrze.

Sankt-Jakob, nad rz. Birs, wieś z kościółkiem i szpitalem, pod Bazyleą w Szwajcaryi, pamiętną jest w dziejach tego kraju bitwą stoczoną tu w d. 26 Sierpnia r. 1444. Garstka Szwajcarów, w liczbie 1600 ludzi, potykała się tu mężnie z 20,000 wojskiem Armagnaków pod wodzą delfina Francyi Ludwika, których cesarz Fryderyk III przywołał do obrony swych posiadłości habsburg-skich. Dziesięciu tylko Szwajcarów uszło rzezi; reszta poległa śmiercią walecznych. Ale bohaterski ich opór stanął za świetne zwycięztwo, a wojska francuzkie cofnąć się były zmuszone. Na pagórku, gdzie najzacięciej walka wrzała, rośnie dziś wino czerwone w dobrym gatunku, któremu dano nazwę Schweizerblut. Na pamiątkę poległych tu wojowników, wzniesiono za staraniem pastora Lutz’a w Laufelfingen, pomnik i poświęcono go w Sierpniu dnia 26 roku 1824; tenże ksiądz dał także opis tej bitwy (Bazylea, roku 1824).    J. Sa....

Sankt-Michel (po fińsku Mikkeh), miasto gubernijaliie gubernii Sankt-Michelskiej w wielkiem księztwie Finlandzkiem, leży pod 61° 42' szerokości północnej i 44° 50' długości wschodniej, nad głęboką zatoką jeziora Sajma. Założone w r. 1838. Liczba mieszkańców wynosi przeszło 800 głów płci obojga (w roku 1863). Wpływ roczny do kassy miejskiej wynosi około 2,000 rsr.

Sankt-Michelska guberaija, W wielkiem księztwie Finlandzkiem, stanowiąca dawniej południową część prowincyi Sawolakskiej, leży na północ od zatoki Niulandzkiej. Dzieli się na cztery powiaty i zajmuje 431 mil kw. Powierzchnię ma falowatą; przechodzi przez nią jedna z niewyniosłych odnóg pasma gór Maanselke, pokryta jużto lasem, juźto bagniskami i jeziorami. Z mnóstwa jezior na wzmiankę zasługuje jez. Pihlaswesi, okalające z północnej i południowej strony miasto Nejschlot; z jeziorem tern łączą się wody większej części Finlandyi wschodniej, zkąd płyną w kierunku do zatoki Wyborgskiej. Rzek pomniejszych i strumieni wielka liczba; błota są bardzo rozległe. Klimat zimny, lecz w ogóle zdrowy, grunt przeważnie piasczysty i kamienisty. Ze zwierząt leśnych żyją tu niedźwiedzie, wilki, lisy, rosomaki, borsuki, wydry, zające, króliki, gronostaje, wiewiórki i popielice. Z kamieni i kruszców znajdują się granit, łupek (schistus), glina ceglana, kamień młyński, żelazo. Liczba mieszkańców wynosi 155, 718 głów płci obojga (w r. 1861). Składają się z samych prawie Finnów; Szwedów jest mała liczba. Sprzęt zboża