page0922

914

Sanspowa — SansoTino

. SanspOWa (Maciej z), słynny kaznodzieja w wieku XV. Kazywał przez czas jakiś w Krakowie. Zbiór kazań jego pod napisem Liber Mgri Mathie de Sanspow in quo continentur sermones novi Cracouae compilati et predicati super epistolas et erangelia per circulum anni, znajduje się w rękopiśmie w bibliotece uniwersytetu krakowskiego.    F. i\l. S.

Sans-Cnlottes, dosłowuie bez spodni, stronnictwo najbardziej krańcowe pierwszej rzeczypospolitej francuzkiej, tak nazwane, że składało się głównie z motłochu, odzianego szmatami, szukające nieraz nawet chluby z nagości. U nas wyrazem sankulotów oznaczają szubrawców nie oglądających się na żadne względy.    F. //. L.

Sans-Sunci, zamek królów pruskich przed brandeburgską bramą miasta Potsdamu położony, ulubione miejsce pobytu Fryderyka Wielkiego i Fryderyka Wilhelma IV, był założony w r. 1745 według pomysłu Fryderyka II i planu Knobelsdorfa, a przez budowniczych Hildebrandt’a i Bóhringa w r. 1747 wykończony. Zamek wznosi się na tarasie mającym 60 stóp wysokości, zkąd otwiera się najpiękniejszy widok na miasto Potsdam i okolice. Główny gmach jednopiętrowy, jest 242 stóp długi; obok znajduje się kolumnada, ganek o 88 korynckich kolumnach. Wewnętrzne urządzenie zamku pozostało w większej części od czasu Fryderyka II niezmienione. Po bokach zamku, na niższych tarasach leżą z prawej strony: galeryja obrazów z oddzielnym ogrodem hollenderskim, z lewej nowe zabudowania mieszkalne z ogrodem założonym w stylu angielskim. Galeryja obrazów ozdobiona wspaniałemi kolumnami ko-rynckiemi z marmuru karraryjskiego, zawiera około 300 obrazów niderlandzkiej, francuzkiej i włoskiej szkoły. Główny ogród zamkowy urządzony w nowszym czasie przez Lenne w kształcie parku angielskiego, przedstawiający nader zajmujące widoki, upiększony jest wielu posągami marmurowemi. Wodotrysk przed tarasem zamkowym zaś wznosi się do 115 stóp wysokości. W parku znajduje się dom japoński, świątynia przyjaźni, grota Neptuna i słynny pomnik królowej Ludwiki (Raucha). Na zachodnim krańcu parku leży tak zwany Nowy pałac, wybudowany z wielkim nakładem w r. 1763—1769, obejmujący wiele godnych widzenia obrazów, rzeźb, starożytnych mozaik i t. d. Z południowo-wschodniej strony tegoż nowego pałacu przylega do parku Sans-Souci zamek Charlottenhof.

Sans011 (Mikołaj), geograf francuzki, urodzony w r. 1600 w Abbeville, był poprzednio kupcem, następnie oddawszy się nauce geometryi i geografii, za uskuteczniony pomiar Pikardyi został fadzcą stanu i nadwornym geografem królewskim. Umarł w Paryżu r. 1667. Oprócz wielu mapp Francyi pomiędzy któremi są dotąd cenione piękne mappy starożytnej Galii i, Sanson wydał cztery mappy ogólne ówczesnej Polski, rozmaitej wielkości a 15 szczegółowych. Były one wielokrotnie przebijane za życia i po śmierci autora, oraz umieszczane w jego atlasie wydanym w r. 1692 folio, r. 1698—1702. Osobno zaś nosiły tytuł: Etats de la Couronne de Pologne (Paryż, r. 1655, 1679, 1683), powtórzone w innych atlasach. 2) Tabella nona totius Begni Poloniae (\msterdam, bez roku, folio). 3) Estats de Polugne subdmses en leurs Palatinats (Paryż, r. 1662).    4) Basse ou Grandę Pologne (tamże,

r. 1665).    5) Masonie duehe et Podlachie (tamże, r. 1665, folio). 6) Haute

ou Petite Pologne i t. d.    /. M. S.

Sansoyino, znakomity architekt i rzeźbiarz włoski, ur. r. 1460, nazywał się właściwie Andrzej Conturci i rodem był z miasteczka Sansovino. Flo-rentczyk pew ien zdybał go przy pasieniu bydła, jak lepił zwierzęta z gliny