page0934

926

Śrzedziński — Ssące zwierzęta

Po tyln zasługach przypuszczony do uczynienia ślubów zakonnego rycerstwa, złożył takowe w ręce Zygmunta Karola księcia Radziwiłła Komandora Maltańskiego. Po dwudziestu z górą latach ciągłych walk i wypraw wojennych, wróciwszy do ojczyzny, umarł r. 1616. Na pogrzebie jego w Warszawie miał mowę Fabian Birkowski słynny kaznodzieja. Kazanie to w r. 1623, Bartłomiej Nowodworski (ob.) brat jego wojenny (jako się sam zowie) do druku podał, przypisał koronie Polskiej i opatrzył własną przemową.    A. Tl 7. W.

Śrzedzkie prawo, Srzedzińskie prawo Teutońskie, Niemieckie, Saskie, Magdeburgskie, którem się wiele miast rządziło. Niewiadomy źródłośłów tej nazwy. Czacki pisze: „W Srzodzie w Wielkopolsce musiało być najpierwej prawo magdeburgskie wprowadzone, kiedy w tej części kraju nazywało się, Jus Szrod^nse, prawem śrzedzkiem.” (ob. Magdeburgskie prawd). K. W/. W.

Srzeniawa (herb), na tarczy w polu czewonem rzeka biała na ukos płynąca, na hełmie lew bez korony pomiędzy dwiema trąbami myśliwskiemi, u każdej z nich cztery dzwonki wiszą.

Śrzeniawa Sartyni, ob. SaHyni.

Ssanie. Człowiek nowonarodzony przynajmniej do dziewiątego lub dwunastego miesiąca życia żywić sie może tylko mlekiem wyrabianem w piersiach maiki. Ze dziecię w pierwszych czasach życia a przynajmniej do pojawienia się zębów tylko mlekiem karmione być powinno, aby się zdrowo chowało, przekonywa o lem cała orgaiuzacyja dziecięcia. Jeżeli mleko do karmienia dziecięcia nie może być matczyne lub mamui, w takim razie inieko ośle, lub krowie rozcieńczone, z dodatkiem śmietanki i cukru mlecznego, jest najstosowniejsze. Co do matki, to karmienie przez nią samą płodu sama natura zaleca, wyjąwszy przypadki, w których choroba matki lub niezdolność dostarczenia mleka stoi temu na przeszkodzie. Rozstrzygniecie czyli matka sama zdolną jest wy— karmić dziecię swoje nie ,est tak łatwą jak zwykle sądzą i należyto pozostawić lekarzowi, który zdanie swoje może wynurzyć dopiero po rozpoznaniu stanu dziecięcia, matki i mleka przez tę ostatnią dostarczanego. Sam akt ssania jest czysto fizyczny, a mianowicie dziecię obejmuje brodawkę sutkową ustami, wciągu do płuc powietrze, przez co w przestrzeni gęby jego powstaje próżnia, w' którą się wlewa mleko z sutek naciskanych powietrzem atmosferycznem zewnę-trznem.

Ssące zwierzęta, Zmleki (Waga), Ssaki (Nowicki), Mammalia L. Pierwsza gromada zwierząt kręgowych, i pierwsza królestwa zwierzęcego, gdy się zaczyna od istot najwyżej wykształconych. Linncusz, pierwszy objąwszy tę gromadę, w granicach jaką obecnie zajmuje, określił w następujący sposób, są to zwierzęta mające serce o dwóch komorach i dwóch przedsionkach, krew czerwoną ciepłą, płuca, szczęki poziome, pokryte muskularni i skórą, zębami pospolicie opatrzone; samiee żyworodne, karmiące mlekiem potomstwo; język, oczy, uszy zewnętrzne, okryte siercią. mało obfitą w gatunkach krajów gorących, a bardzo skąpą w wodnych; posiadają nogi pospolicie w liczbie czterech, lecz u niektórych wodnych tylnej pary braknie zupełnie; uakoniec rnają zwykle ogon. Charakterystyka ta, jakkolwiek określa ogół zwierząt tej gromady w sposób zadowalniający, dopuszcza wielu pod pewnemi względami wyjątków, zawsze jednak zostają nietykane najważniejsze charaktery, i wielkie to skupienie jest stale w swych granicach określone m i odgraniczonem, żadnych niedopuszczającem wątpliwości; albowiem przekonano się nawet, iż mała grupka zwierząt australskich za jajorodne niegdyś uważana, posiada ogólną orga-nizacyję ssących, i bez wątpienia zawsze do nich musi być zaliczaną. W ża-