page0989

981

Starogród — Starosta

Gdańska na wspaniałych statkach, przybył tu 1623 r. Dostojnych gości przyjmował przed zamkiem biskup Jan Kuczborski, zastawił stoły jadłem i drogiemi udarował upominkami.

Starogrygoryjewska Stannica, leży w ziemi wojska Dońskiego, liczba mieszkańców tejże wynosi 8,164 głów płci obojga (w r. 1861). J. Sa...

StarokOZaCZa Stannica, leży w obwodzie Bessarabskim, liczba mieszkańców tejże wynosi 1,697 głów płci obojga (w r. 1861).    J. Sa...

Staromieście, Wiee rządowa w gubernii Radomskiej, w powiecie Olkuskim, nad rzeką Białką, od stacyi pocztowej Szczekociny mil 2 odległa. Jestto właściwie stary Lelów. Istnieje podanie o tutejszym kuściele, że ma być z pogańskie świątyni Lelum Polelum przerobiony, jednakże ani postać tej budowli ani materyjał, z którego jest wzniesioną, domniemania tego nie stwierdzają. W każdym razie jest ona bardzo starożytną, a najmniej z XV pochodzi stulecia, lubo fundacyja samej parafii w r. 1387 już nastąpiła. Jestto niewielki kościółek w stylu gotyckim, z kamienia wystawiony i włoską dachówką pokryty, w oknach wązkich i spiczasto zakończonych widać jeszcze ślady zwykłych owoczesnym budowlom ńligramów. Prezbiteryjum jest zakończone trzema ścianami, a węgły i słupy szkarpami wsparte. Wchodzi się do niego przez kruchtę później przystawioną. Drzwi z kruchty do kościoła prowadzące przyozdobione są sta-rożytnemi kamiennemi odrzwiami, nad któremi znajduje się mała figura Boga Ro-dzicy, wielce dawnem dłutem z kamienia wyciosaną, a nad temiź drzwiami miał się znajdować kamień, z dawnej świątyni pogańskiej pochodzący i wyobrażenie bożyszcza noszący na sobie, lecz teraz już go nie ma. Kościół ten nosi tytuł Wniebowzięcia Najświętszej Panny, i jest macierzystym kościołem względem Lelowskiego. W r. 1794 przez piorun uszkodzony został, sklepienie na nawie upadło, które potem tarcicami zastąpiono. W części kapłańskiej sklepienie dochowało się w całości i odznacza się lunetami osobliwszego kształtu. Przy kościele jest dzwonnica d rewniana, a w niej jeden dzwon starożytny. F. M. S.

Staroobradcy, (starego obrządku trzymający się) albo Starowiercy (starą czyli dawną wiarę wyznający), nazywani są w ogóle rosholnikami, t. j. od-szczepieńcami od cerkwi greko-rossyjskiej. Obacz w tejże Encyklopedyi pod wyrazem Roskolnicy.    J. Sa...

Starorzeka, jezioro w królestwie Polskiem, gubernii Lubelskiej, powiecie Siedleckim, we wsi Raźny, pośród gruntów płaskich położone, zajmuje przestrzeni morgów 26.    B. C.

Starosta, jak Widzimy u naszego ludu, wyraz ten oznaczał, przewódzcę, naczelnika drużyny, lub osady, ztąd w wielu okolicach polskich, starostami długo nazywano wójtów i sołtysów. Zoryan Dołęga Chodakowski (Czarnocki), pierwszy z naszych badaczy ludu i jego zwyczajów, utrzymuje, że pierwotnie Słowianie nadwiślańscy podzielili się na setnie, albo sta; te gdy się rozrodziły, i większe stanowiły drużyny, pierwotny dział i nazwę zachowali, i odtąd naczelnik ich zwał się starosta. Jakkolwiek Lelewel podaje, że pierwszego starostę ustanowił Wacław, nad odciętą od Polski ziemią przez donacyję Gryfiny, to nie ulega wątpliwości, że starostów początek, sięga przedchrześcijańskich czasów. Z ramienia przecież panującego był tylko jeden starosta, jako dostojnik państwa. Knzimierca Wielkiego zastępował w sądownictwie starosta, ale tylko w Wielkopolsce. Później mnożyli się starostowie, sprawowali sądy, zbierali podatki dla króla, zawiadywali grodami. Kiedy potrzeba cięgla wymagała zbrojnego wszędzie tzuwana, i każdy szlachcic ziemianin, z obowiązku był rycerzem, starostowie jako zwierzchnicy miast i grodów, musieli być