page0041

31

Przypalrzmy się teraz, jakie mamy dowody niezłożoności duszy. Kiedy podmiot jest złożony z części ilościowych, zatem rozciągłych, wszystkie zjawiska, jakie przedstawia, są z konieczności pomieszczone w przestrzeni i oznaczone szczególnemi determinacyami, i określone w granicach oznaczonych. Dusza zaś ludzka jest podmiotem aktów poznawania i woli, które są niezależne od przestrzeni, i nie mają określonych granic. Trójkąt np., jak go pojmuje umysł, nie jest przywiązany do pewnego miejsca przestrzeni i nie ma koniecznie ani równych ani nierównych boków. Tembardziej pojęcia metafizyczne istoty, rzeczywistości, władzy, aktu, przyczy-uowości itd., nie mają nic wspólnego z warunkami, odnoszącymi się do rozciągłości i przestrzeni.

Tak samo dobro oderwane czyli powszechne, przedmiot woli, nie podlega żadnemu prawu przestrzeni, nie jest określone żadną granicą.

Zatem dusza ludzka nie jest rozciągłą, nie

jest złożoną z części ilościowych. ⁴)

*

* *

Dusza ludzka odzwierciedla swą duchową i prostą naturę w swej mowie; dusza mówi nam, jaką jest w swej istocie.

Dusza bowiem ludzka jest duszą mówią-c ą. Mowa, ten żywy obraz duszy, to jakby widoma jej szata. Człowiek myśli swoją mowę i mó-

Zob. Mercier la Psychologie 3me Partie p. 461 i 474.

http://rcin.org.pl