scandjvutmpb401

173

do kobiet umniejsza ich powabów. Te to haniebne, prawami natury potępione związki, bywają przyczyną, że wielu eunuchów wychodzą częstokroć na dworach azyjatyckich, na najwyższe urzędy: ponieważ wolni są od rodzinnych kłopotów, i ponieważ ich stan nie naraża ich na pokusy wielkich namiętności, iżby nawet dążyć mieli do najwyższćj władzy, przeto uchodzą za najwierniejszych, za najpewniejszych i uleglejszych aniżeli inni mężczyźni; nie tyle oni wzbudzić mogą zawiści i obawy niż zwykła innych duma. Aleksander wielki miał swego eunucha Bagoasa, a Neron Sporusa, i t. d. I tak’ Photlnus pod Ptolomeuszem, Phileterus pod Lizmachem, Menopliilus pod Mitrydatesem, Eutropijusz pod Teodozyjuszem, i t. d. rządzili państwami tych monarchów'; lecz wiadomo, w ogólności, że wszyscy okazywali wady małych dusz, kiedy tymczasem rządy państw wymagają wielkiej mocy charakteru i genijuszu.

ARTYKUŁ II.

O potnieszkaniaeh ludzkich.

Lubo wiele jest takich gatunków zwierząt co urządzają sobie mieszkania i umieją chronić się od niepogody i innych zmian powietrza , jeduakże jeden tylko człowiek, naturalnie nagi, używa odzienia i nadto buduje sobie mniej więcej trwałe mieszkanie.

Już to, na sposób zwierząt zimnych klimatów, kryje się przed mrozami w ziemię: tak czynią Syberyjanie w swych podziemnych jurtach; już w gorących krajach, szukając chłodu i unikając wilgoci lub niebezpiecznych gadów, zawiesza swe pomieszkania u gałęzi drzew’, i w swym hamaku czyli wńszącem łóżku kołysze się pod gęstym ich liściem; takie są pomieszkania Gabilisów w Gujanie i rodowitych Murzynów na wyspie Luson, podobne są także wigwamy dzikich mieszkańców Wirginii. Najpospoliciej jednak, w gorących klimatach, przestaje Murzyn naswymażupa, czyli budzie z liści, w którćj się kryje przed upałem słońca. Karaibowie chronią się do szałasów ze trzciny w okół ustawionej, jak ul słomiany i w górze związanej; w porze deszczów (1), gdy zalane zostaną równiny,

(1) llist de lot triumfo» de nuettra tnnta fe, przez P. Andrzeja Perez de Riba pig. 7, i t. d.