3G6
Sposób czucia i wrodzona słabość kobiety tłómaczą nam naturalnie te dziwne zjawiska. W jej to uczuciu w jej słabości znajdujemy klucz do owych tajemniczych sprzeczności. Chwaliliśmy naprzy-kład jćj łagodność, jej giętkość zdolną do przyjęcia w szelkiego stanu i każdćj formy: któżby więc stąd nie miał się zawsze spodziewać po niej usłużności, uległości i posłuszeństwa? Nie; przeciwnie, wrodzoną jćj jest chęć opierania się panowaniu i zaprzeczania nad sobą władzy z tem większą zaciekłością, im mniej się jćj pozwala; posuwa nawet zapamiętałość aż do szatańskiego uporu . czasem przeciwko wszelkiemu zdrowemu rozsądkowi, i z tej strony ona zawsze będzie winną. Trzeba częstokroć żądać od niej wcale przeciwnćj rzeczy, aby to czego sobie życzymy, uczyniła. Szczególnićj zaś okazuje upór i uprzedzenie aż do zapamiętałości, kiedy się jćj sprzeciwia i obraża jej własną miłość. Toż samo okazują dzieci i wszyscy ludzie słabi, sama ich niższość z trudnością pozwala im uznać innych wyższość.
Novi ingcnium mulierum;
Nolunt ubi velis; ubi nolis, capiunt ultro.
Kobieta, mówią, jest dzieckiem, na cóż ją upokarzać przeciążaniem jarzma jej podległości? Taka bowiem jest prawdziwa przyczyna jej uporu! mężczyzna będąc wyższym, mocniejszym nie czuje tćj potrzeby. Kobićta, nawet w najsłuszniejszćj podległości, upatruje tylko okowy swej niewoli: tak to ubogi więcej czuje swój najmniejszy uszczerbek, niż bogaty utratę części swych skarbów'. Kobieta wie że się pogardza niewolnicą, ale że szanować się powinno towarzyszkę; jeżeli się oburza, to dla tego iż mniema że nie może ustąpić bez poniżenia się, nawet w oczach swego pana. Przekonać się «onka Klodoweusza, Ingunda małżonka ś. Ermenegilda, i Teodelinda małżonka Agilulfa; Berta żona Etelreda przyczyniła tię również do nawrócenia Anglików. Płeć też niewieścia winna jest wiele religii chrześcijańskiej, która jej przywróciła równość praw, a których jej odmawiają inne religije. Sioitra ceaarzów Bazylego i Konstantyna zaślubiona księciu Włodzimierzowi nakłoniła go do ochrzcenia się, a jego przykład i lud naśladował; około tegoż czasu Mieczysław książę Polski dał się namówić Dąbrówce księżniczce czeskiej do przyjęcia religji chrześcijańskiej; tym samym sposobem przyjęli wiarę Bulgaro-■wie; Gizella siostra Cesarza Henryka li, przywiodła swego męża króla węgierskiego do prz\jęcia religii 1001. Cesarzowa Irena, wdowa po Leonie IV i Teodora, wdowa po Teofilu, przywróciły w Konstantynopolu cześć obrazom, zniesioną przez obrazohurzców; księżna Wallii popierała wAnglii wyznanie Wiklefa i t. d, Kiedy Mahomet układał swoje religiją, pierwszą jej zwolenniezką wystąpiła jego żona Kadysza i t. d.