scandjvutmp2c01

37

usposobioną do rozstrojenia się, do nierównej działalności w ich silitem ciele, aniżeli w wątłej lub delikatnej kompleks)i kobiet, które nadto podległe są szarpaniom czyli różnym spazmom przez czułość icb płci właściwą. Jednakże pomięszania zmysłów u kobiet bywają częstokroć przemijającemi przypadłościami, kiedy tymczasem mężczyzna, więcćj usposobiony do męzkicb drażliwych namiętności, wpada częstokroć w uieuleczony szał.

Głębokie zatapianie się w myślach wprawia mózg w pewny rodzaj spazmów czyli uatężenia; krew arteryjalna, opuszczając po części resztę ciała, gwałtownie się do niego rzuca; wymaga on nadewszystko spokojuości wszelkich członków i nieczynności wszystkich zmysłów; nie trzeba nic widzićć, nic słyszeć ani czuć; cała dusza zgromadzić się powinna w głowie; niekiedy to skupienie się bywa tak mocne, iż wprawia w pewną nieczułość zwaną zachwyceniem; jest to najwyższy stopień zebranej na jaki przedmiot uwagi. Łagodne ciepło, spokojność, milczenie, noc, osobność wielce sprzyjają rozmyślaniu, tudzież poziome położenie, które sprowadza większy napływ krwi do głowy; dla tego to nasuwające się nam myśli w nocy, gdy ule śpiąc leżemy w łóżku, mocniejsze bywają od myśli dziennych, kiedy rozmaite przedmioty ustawicznie nas rozrywają. Widzimy także, że osoby wielą zajęte przedmiotami, do wszystkiego się mięszające, nie okazują ani wielkich, ani głębokich myśli, albowiem nie mają czasu do długiego zastanawiania się nad jednym przedmiotem; kiedy tymczasem głęboko myślący szukają spokojuości, zacisza, osobności, chcą uniknąć wszystkiego, coby im sprawiać mogło roztargnienie (1). Widzimy również, że im więcćj okazuje mózg skłonności do snu, to jest do nieczynności, tćm mniej zdolny jest domyślenia. Im dłużćj się śpi tćm bardzićj ujmuje się zdolności domyślenia; im więcćj się myśli tćm mniej spać można. Ludzie nadzwyczajnych umysłowych zdolności wcale nie śpią, Boerhawijusz przytacza lekarza, którzy przez długie spanie stracił pojętność. Wszystko co pobudza ducha, jako to wino, kawa, i t. p. odejmuje sen.

Myśl zdaje się być pewnym rodzajem mózgowego wyd/.ielania, które nie jest wpraw dzie materyjalne, ale wyrabia się tak samo jak

(I) Seriptorum ęborut omnii amat nemul tt fagi t urbet. Horat. Art. poet.