scandjvutmpdd01

214

podpierać się muszą swemi długiemi rękami. Wielki palec, tak u nóg i u rąk , wylej jest u tych małp osadzony niż u człowieka, i stąd krótszy; na wszystkich jednak palcach są paznogcie, kiedy braknie ich u innych małp. Pośladki mnićj są mięsiste jak u człowieka, gdyż muszkuły udowe są mniejsze, nie tyle zdolne do utrzymania prostej postawy, jak u ludzi; kości także miednicy są szczuplejsze i ukośniej położone aniżeli u człowieka; wiązadła muszku-łów są na nich słabsze. A tak równowaga w prostym chodzie u orangutanów mniej jest doskonała jak u człowieka.

Orangutany nie mają owych gołych, stwardniałych guzów na pośladkach, a których małe początki widać już u gibbonów. W ogólności uda i nogi tych małp słabsze są od rąk, a co przeciwnie jest u człowieka, gdyż człowiek potrzebuje chodzić a małpy po drzewach łazić muszą.

Badania najznakomitszych w naszych czasach anatomistów, jako to Jerzego Cuviera, Galla, Tiedemanna, Wenzlów, God. Reinh. Tre-viranusa, Soressa, i t. d. nad mózgiem człowieka i zwierząt grzbie-tnych, opisując różue jego części i ich stosunek, nie wykazują dostatecznie przyczyny wielkich różnic pojętności i instynktu tych wszystkich istot. W rzeczy samćj mózg niedołęgi prawie takiż ma skład i wielkość, jak mózg człowieka genijalnego.

U orangutana i innych małp znajdujemy, podobnie jak u ludzi, bardzo wielkie półkula mózgowe, a to w przeciwnym stosunku wielkości szpiku pacierzowego, tudzież czteroparzystych gruczołów, wszakże tak półkula mózgu, jako tćź ciała prążkowane, wydatuość obrączkowata, jeszcze większe są u człowieka. Półkula móżdżku równie znacznej są objętości u małp jak u człowieka, kiedy tymczasem czteroparzyste gruczoły i szpik grzbietowy są mniejsze. Wiadomo że im mózg czyli jego półkula, słoje optyczne, móżdżek, większe są w szeregu zwierząt grzbietnych, zacząwszy od ryb, gadów, ptaków, zwierząt ssących, aż do czwororęcznych i do człowieka, tein szpik pacierzowy, poczwórne gruczoły, stosunkowo okazują się mniejsze; podobnież w miarę jak zaród czwororęcznego zwierzęcia lub człowieka wzrasta i zbliża się do dojrzałego stanu, mózg coraz bardziej się powiększa, zmniejsza się zaś szpik pacierzowy, poczwórne gruczoły, robaczkowata na móżdżku wydatność,