240
nia bogini miłości (1). Prawa wyłączyły je od obowiązków kapłańskich i cywilnych , jako tćż od urzędów i godności kawalerskich; dawne salickie prawo Franków usunęło je od tronu. Wymieniają wprawdzie wiele kobićt, które panowały chwalebnie, zacząwszy od głośnej Semiramidy i Zenobii, sławnćj królowy Palmiry, aż do Elżbiety angielskiej i wielkiej Katarzyny II, rossyjskićj: lecz pomijając podawane przyczyny, ze rządzą mężczyźni kiedy panują kobićty, okazało się nie raz, że najwięcćj wszczynano wt niektórych państwach rewolucyj, naj w i ęcej dokuczały im wojny i różne klęski pod pano-wauiein kobićt.
Dawne dzieje stawiają nam przykłady ludów’, u których płeć żeńska otrzymywała panowanie nad mężczyznami (2); dziś w' Tybecie i Butanie, według Samuela Turnera (3), kobićta przybrać sobie może kilku mężów; na północno-zachodnich brzegach Ameryki, 55° szerokości, widział Vancouver (4) kobićfy niemal silniejsze i śmielsze od mężczyzn. InDe ludy w północnej Ameryce dużo pozwalają władzy swym kobietom. Wiele podobnych przykładów widzieć się daje w Afryce i Etyjopii (5), w Kongo (6). W Jlonomo-tapa z kobiet składało się wojsko (7); w Melimba (8), równie jak na brzegach Angola, kobićty panują. Można tu także wspomnićć Amazonki, które jak się zdaje, zamieszkiwały okolice Donu, i dzisiejsze kobićty czerkieskie i tatarskie, które znamionuje duch wojowniczy.
Nie od rzeczy będzie poło żyć tu ogólną w tym przedmiocie uwagę. Dopóki ludy w największćm żyją barbarzyństwie, nie zawsze u nich płeć żeńska doznaje takiego ucisku, jakby się komu zdawało, bo staje się ona wtedy koniecznie środkowym punktem, nadzieją narodu, kiedy mężczyźni, gdzieś tam daleko zajęci są polowaniem
fi) Mnret Yariar. lection. ks. VIII, rozd. 21. Cytuje także Jtiwenalisa , aut. VI, i Eurpidesa, Hyppolyt, akt III i t. d.; Bayl., Diction crit. art. Stiipen, i t. d.
(2) U dawnych Egipcyjan, według Diod. Sycylijskiego, ks. I, rozd. 27, u Agilej-czyków, według Mich. Glycas, Anal. cz. II.
(3) Ambutt. nu Thibet tom II, str. 147.
(4) Yoyngea, tom II, str. 417.
(5) Alvarez, Deacript. Aethiop. rozd. 133.
f6) Edward Lopez, De regno Cong.% kg. II, rozd. 9.
(7) latać. Yossias, De Nilo, rozd. 19.
(8) Labroste, w Bartonie, tom XX, itr. 270, wydanie Sonuiniego.