Sponsorzy27601

344

stosownie w dziełach wcześniejszych powiedział, o tern po upływie lat kilku* dziesiąt niestosownie, jako o świ :żo wydarzonej okoliczności rzekł. Widać w tej księdze wylew serca wytrcwi mego długiem obcowaniem ze światem; widać człowieka, którego umysł i zdanie upewniło się zu-sadami mocnemi; widać starca, który przebywszy burze młodzieńczego i raęzkiego wieku, przenosił sie tia inne życie, i to wyznanie uczynię chciał, że umiałby innczćj żyć, i naczejby nie o jednej rzeczy myślał, gdyby mu się odrodzić pozwolono. W dziele tóm dał naukę spółbraciom, jak się w każdym wieku prowadzić

i sprawować powinni, szczęśliwy, gdyby był sam dostał w młodości takiego przewodnika, jakiego dla innych przysposobił. Nie działaj tu bóstwa pogańskie, nie występują na scenę mędrcy starożytnego świata, ale rzecz całą prowadzi sędziwy starzec, lepiej niż mistrz z kated 'y, (sąto jego słowa) uczący ludzi, „jak się, najprzystojniej w każdym wieku zachować mają, i co się od nich panu świata, trojakiemu w usobaeh a jednemu w bóstwie, który króluje bez początku, i będzie bez końca na wiek wieków; co cnocie, co rodzinie, i całej rzeczypospolitej należy.” Wieńcem i tego dzieła jest satyra, lecz ta nie razi geubizm :m jak w Za-Lrzyńcu, nie wykrzywia ust ustawicznym chychotaniem się nad światem i jego sprawami jak w j* rypowieiciach, nie zrzędzi, nie wznudza ckliwoici, i nie zostawia przykrego smaku na języku, po skosztowaniu niedojrzałego owocu, którym do sytości nakarmił czytelnika w Postyli. Zgoła kwiatem literatury ludowój XVI wieku jest całe tc dzieło, zwierciadłem pięknej duszy człowieka, który jak sam swobodnej byi myśli, tak też swobodę umysłu 6wego i serca, a przytem uczucie naturalne, go i do przyrody najwięcej zbliżonego piękna, chciał przelać w społeczność ludzką, i niejako plastycznie wyrazić na umyśle każdego człowi ;ka w obrazowej, i pełnej świeżości moY.ie.

a • '

t I

W. A. Maciejowski,