tpn 1 2214
3001

— 121 —

witając go okazale jako przyszłego króla swojego. Wszedłszy do miasta, znalazł w skarbcu książąt ruskich wiele klejnotów, szczególnie zaś dwa szczerozłote krzyże, dwie korony, purpurę i krzesło złote drogiemi perłami wysadzane, co wszystko do Krakowa odwieść rozkazał. Dla ujęcia Rusinów ku sobie, przypuścił Kazimierz bojarów ruskich ^{1 2 3 4}) do godności szlacheckiej i wcielił ich wojskowych pod swoje rycerskie chorągwie, wyzwolił przytym wieśniaków z ciężkiej niewoli a mieszczan od pańszczyźnianej robocizny. Po odebraniu nakoniec przysięgi posłuszeństwa i ustanowieniu rządzącego wojewody we Lwowie, opuścił król stolicę ruską i powrócił do Krakowa. Tam zebrawszy liczniejsze jeszcze wojska, wyruszył tegoż samego roku powtórnie na Ruś, którą Tatarzy na nowo napadać i pustoszyć zaczęli, a zająwszy ostatecznie Sanok, Przemyśl, Lubaczów, Halicz, Trembowlę, Łuck, Włodzimirz i inne pomniejsze miasta, oparł swój oręż aż o Krzemieniec na Wołyniu, Zwoławszy potym zjazd walny z obywateli krajowych, uporządkował Ruś czerwoną na kształt innych prowincyi polskich, ustanawiając w niej wojewodów"), kasztelanów"¹), starostów¹"¹) i sędziów, a tym sposobem nietylko ją raz na zawsze z królestwem polskim złączył, ale i epokę bezrządów

Gniezna. Tara wspaniale przyjął pielgrzymującego do grobu owego męczennika cesarza niemieckiego Ottona III., który tą hojnością i wspaniałością, jako też i sławą Bolesława ujęty, przyznał rnu tytuł króla, i na znak przyjaźni i równości zdjętą z swojej głowy koronę, na jego skronie włożył (ł000). Przy tej sposobności Bolesław z monarchą niemieckim przymierze zawarł, a w trzy lata później i z Włodzimirzem W. księciem ruskim przyjaźną ugodę umówił. Po zgonie atoli powyższego Ottona 111., zmieniły się stosunki jego z państwem niemieckim. Bolesław Chrobry pochwycił oręż i u-derzył na Henryka II cesarza, a zabierając mu całą Saksonią, Morawę i Czechy, w Pradze drugą stolicę swoje założył (1007). Po zawartym pokoju i zwróceniu zabranych Czech, udał się potym na pomoc Świętopełkowi, zięciowi swojemu, którego Jarosław I. książę ruski wypędził, a którego Bolesław w kilku potyczkach zgromił a pod Kijów podstąpiwszy takowy zdobył (1018), w powrocie zaś ztamtąd grody czerwieńskie w moc swoje zabrał (1020). Na znak zwycięztw pozabijał Bolesław słupy żelazne na granicach państwa polskiego, które się naówczas w Saksonii nad rzeką Salą

16

1

Bojarów nazwisko pochodzi od wyrazu ruskiego boli i bolszy, w znaczeniu wyższy rodem i urzędem. Nie bojarami ale bolarami była taka osoba nazywana. Dzielono ich później na dumnych i putnych. Dumni zwani od słowa dumać czyli radzić, otaczali osobę panującego j putni czyli podróżni zaś sprawowali obowiązki posłanników.

2

Namiestnik (Palatinus), rządca pewnej części ziemi czyli powiatu, na jakie każda prowin-cya polska podzielona była, miał obowiązek oprócz zawiadywania spraw rządowych, czuwania nad bezpieczeństwem kraju, wykonaniem sprawiedliwości, a w razie potrzeby dowodzenia szlachtą na wojnie.

3

Kasztelan, od Castellum ; komendant fortecy.

4

Starosta znaczy tyle, co capitanus judicialis. Takowy miał obowiązek sprawowania sądów w rzeczach pomniejszych i czuwania nad dochodami koronnemk