tpn 1 2214
6201

153

przymusił (1656), i tym samym powrót królowi do Polski u-łnłwił. Gdy się tak dalej z Szwedami w Polsce, a z Moskalami w Inflantach ucierano, waroczył w tem Jerzy Rakoczy, kśzę siedmiogrodzki w 50,600 wojska, pod pozorem dania pomocy rzpltej polskiej, lecz potajemnie obietnicą króla szwedzkiego, osiągnienia Rusi czerwonej, ułudzony, do GaLicyi i przerżnął się po krótkim bawieniu w Stryju i bezskutecznym oblężeniu Sambora, Przemyśla, Jarosławia i innych twierdz aż do Krakowa, gdzie po złączeniu się z Szwedami, do oblężenia Zamościa przystąpił (1657). Po odciągnieniu zaś Karola Gustawa do Szwecyi, od Danii wojną zagrożonej, wyruszył Rakoczy z wojskiem pod Warszawę; lecz lam dowiedziawszy się, ze Polakom nadeszły posiłki austryaekie, jako tez ze Jerzy Lubomirski do Siedmiogrodu wkroczył, zwinął niebawnie obóz i cofnął się nazad az na Ruś, gdzie atoli od Czarnieckiego blisko Magierowa należycie przyjęty, znaczną klęskę poniósł, Po tej rozprawie ubieżał Rakoczy na Wołyń; lecz będąc od Czarnieckiego i tam ścigany, został nakoniec zniewolony, pod uciążliwemi dla siebie warunkami ugodę zawrzeć. Zostawiwszy więc pod wodzą jenerała Kemeni swoje woj ko, udał się tylko w 500 koni do Tarnopola, a ztamtąd do Zborowa; z obawy jednak, aby Tatarzy w przemierzu z Polską zostający, nie-zastąpili mu drogę, uszedł przez Stryj, Skole i górzyste bezdroża do Siedmiogrodu. Wkrótce zostało też jego wojsko, jak to przewidywał, koło Międzyborza od Tatarów napadnięte i poniosło tak okropną klęNkę, iż oprócz wielkiej liczby zabitych, więcej jak 10,000 ludzi wespół z dowódzcą swoim dostało s ę w niewolę. — Przy takim położeniu rzeczy odmienił się w Polsce zupełnie stan dotąd tak niepomyślny, zwłaszcza że posiłki cesarza niemieckiego, jak się to już namie-niło, podjenerałem Hatzfeld do Polski weszły, które na pierw szym wstępie załogę szwedzką z Krakowa wyrugowały, zdobywszy to miasto po krótkim oblężeniu. Podobnie też i Kozacy pod swym hetmanem Janem Wyeaowskim, sprzykrzywszy sobie rządy moskiewskie, oświadczyły się teraz umową ha-dziacką pod posłuszeństwo króla polskiego powrócić, poczem za pośrednictwem cesarza Ferdynanda Ili. z Danią przymierze ku wzajemnej obronie przeciw Szwedem, j iko też traktat % elektorem brande.iburgskim zawarty został (1658), mocą którego elektor od liołdownictwa Polsce na zawsze uwolniony został. Operacye pomyślne hetmana Czarnieckiego i posiłków cesarskich w Pomeranii szwedzkiej odmieniły naostatek tak dalece bieg tej z początku nieszczęśliwie prowadzonej wojny, ze ją Jan Kazimierz traktatem w Oliwie zawartym (1660) dosyć korzystnie zakończył. Polska mając teraz wolne ręce do odparcia pozostałych nieprzyjaciół, całą swoję potęgę obróciła przeciw Moskwie w Litwie operującej, po których ustąpieniu sejm zwołany i traktaty oliwskie i hadziackie potwierdzone zostały. Wtem Piotr Dorożeńko, ataman Kozaków, prze-myśliwający o samoistnym uiwurzeniu państwa ukraińskiego,

20