tpn 1 22481101

E. rombu: GEOGRAFICZNE POłOŹHNIE 3

t. zw. ślinie Karpińskiego« są charakterystyczne dla całego pasu niżowego, że sięgają aż do połud. Szwecyi i Anglii, że wkraczają nawet. w obszar gór Średnich, a nie tykają jedynie młodych gór fałdowych, Al}) ani Karpat.

Te to górotwórcze oddźwięki azyatyckiego pochodzenia rozstrzygnęły też o przynależności płyty Ukraińskiej. Wgięcie rowowe o »kie-runku Karpińskiego«, wgięcie, którem spłynął Dniepr od Kijowa ku porohom, oddzieliło nietylko struktualnie Ukrainę od płyty rosyjskiej, ale przyczyniło się do wytworzenia sieci wodnej, która uzasadniła zjednoczenie Ukrainy z niżem polskim.

W świetle takiej analizy, uwzględniając prócz tego rozmiary części składowych, rozróżniamy w Europie następujące dziedziny strukturalne: Jednostajna, rozległa płytaRosyjska, to Europa W schodnia; różnokształtna i ró ż no w iekowa r eszta, to Europa Zachodnia. W Europie zachodniej wyróżniamy trzy pasy, czyli strefy: półn. Zachodnią, dziedzinę Alp starych; południową, czyli pas Alp i innych, młodych łańcuchów górskich; środkową, czyli pas niżu i gór Średnich, rozciągający się od Polskido Atlantyku.

Analiza ze stanowiska antropogeografii' wykazuje zespół pasu niżow^Tego z górami Średniemi w jedną całość jeszcze dobitniej. Or-ganizacye polityczne, oparte o interes gospodarczy, mają zawsze ten-dencyę jednoczenia w całość przeciwieństw fizyograficznych, gwarantujących różnorodność i bogactwo produkcyi. Kres tym tenden-cyom stawiają tylko przeszkody komunikacyjne, te zaś na ogół między niżem a górami Średniemi nie istnieją, piętrząc się dopiero na linii młodych gór łańcuchowych. Tak więc państwo Franków, jak i Polska, zrodzone na niżu, zagarnęły jednym rozmachem obszar sąsiednich gór Średnich i wsparły się o mury gór łańcuchowych; państwo Niemców miało dwa jądra organizacyi politycznej — niżowe Sasów, śre-dniogórskie Hohenstaufów — powstać mogło tylko przez zwycięstwo jednego ośrodka politycznego nad drugim. Gdzie w obrębie gór Średnich istniały trudności komunikacyjne, jak np. w dorzeczu Renu, z powodu dzikości dolnego przełomu, tam ekspanzya polityczna walczyła także z przeszkodami naturalnemi; wytworzone przez to przeciwieństwo społeczeństw dolno i górnoreńskich nie straciło swej roli politycznej do ostatniej chwili. Rzymianie wpływ^r ten ocenili i wyrazili go w podziale prowincyi: Germania inferior i Germ. superior, pokój w Verdun go nie docenił i stworzył organizm, który nie miał przed sobą przyszłości.

Tak więc budowa geologiczna, która warunkuje formy powierz chni, wywiera wybitny wpływ na produkcyę i typy gospodarcze,

1*