tpn 1 22486001

148 gkografia fizyczna zirm polskich

Bytomia nawet 0T%. Co do rozmieszczenia rud ołowiu w obrębie obszaru rudonośnego, to podnieść należy, że największe i najbogatsze złoża znajdują się w kotlinie Tarnowicko-Bytomskiej, mniej bogate w paśmie Siewiersko-Olkuskiem, w obrębie zaś Ks. Krakowskiego większe złoża galeny znajdują się prawie wyłącznie w okolicach Chrzanowa. Największe bogactwo rud ołowianych posiadał wschodni brzeg kotliny Tarnowickiej w okolicy Tarnowie; tam też znajdowały się do połowy XIX. w. główne centra górnictwa ołowianego. Z chwilą, kiedy zauważono pewne wyczerpywanie się zapasów rud ołowianych w tej okolicy, zwrócono się do bogatej również w galenę okolicy Bytomia i obecnie większa część produkcyi śląskiego ołowiu pochodzi z kopalń tej okolicy, w Szarleju, Dombrówce i t. d. Na północ i zachód od Tarnowie obfitość rud ołowianych zmniejsza się, pozostaje jednak niezmienioną w kierunku południowo-wschodnim, gdzie w granicach Królestwa Polskiego w okolicy Siewierza i Olkusza wydobywano je. w licznych kopalniach, jak w Wojkowicach, Komor-nem, Rogoźniku, Zychcicach, Olkuszu, Sławkowie, Bolesławiu i Rab-sztynie. W Ks. Krakowskiem kopano na małą skalę rudę ołowianą w kilku punktach; obecnie zaś jedyna jej kopalnia istnieje w Kętach pod Chrzanowem. — Najdawniejsze kopalnie ołowiu znajdowały się w bogatych w srebro częściach kotliny Tarnowicko-Bytomskiej. W Bytomiu i w okolicy, w Szarleju, Dombrówce istniało górnictwo ołowiu już w 12. wieku, w 13 w. powstały kopalnie w okolicy Tarnowuc, a w tym samym mniej więcej czasie zaczęło się także rozwijać górnictwo w Olkuszu i Sławkowde. Kopalnie ołowiane olkuskie i sławkowskie trwały do początku 19. w., kiedy zaczęto zwracać uwagę na niewyzyskiwane i porzucane dotąd rudy cynku Odtąd w kopalniach olkuskich zarzucono produkcyę ołowianki prawie zupełnie i dziś eksploatuje się tam jedynie rudę cynkową. Centrum górnictwa ołowianego stała się znów okolica Tarnowie, a potem Bytomia. Poza Śląskiem wydobywa się dziś ołów jeszcze w Kętach w W. Ks. Krakowskiem.

Produkcya rud ołowiu na Śląsku jest dziś bardzo znaczną. Wydobyto tam w⁷ r. 1901 42.794 t., w r. 1902 50.812 t, w 1903 52.489 t., w 1904 56.079 t. rud ołowiu. Rudę tę przetapiają dwie wielkie huty ołowiu, przerabiające również małą, bo około 4.000 t. rocznie wynoszącą produkcyę Krakowskiego. W roku 1900 wytworzono w tych hutach 24.926 t. ołowiu i 10.843 kg. srebra, ogólnej wartości 10 milionów marek.

W górach Kielecko Sandomierskich występują rudy ołowiane w postaci żył i pokładów źylnych w średnio-dewońskich wapieniach. Żyły kruszconośne wypełnione są przeważnie czerwoną, żelazistą