tpn 1 22484201

l. Krzywicki: charakterystyka fizyczya i udności ziem polskich 521

2. Terytoryum Królestwa Polskiego w okresie, którego niepodobna wyznaczyć bliżej, z pochodzenia swego niskorosłe, zostało przepołowione na część południową: Małopolską z powiatami ościennymi, oraz północną, dzisiaj przewmżrne Łomżyńskie, przez wsiąkanie żywiołów roślejszych, idących wzdłuż Wisły i Eugu. Z dołu Wisły, powyżej Narwi, przeważnie wzdłuż lewego jej brzegu, oddziaływanie to szło w' górę rzeki; obok niego zaś inne — z południa, w^r dół Bugu. Od tego głównego łożyska oddzielały się odnogi: jedna przedostała się w Płońskie i Ciechanowskie, druga przez Kozienickie aż do Koneckiego. Warto zwrócić na to uwagę, że drogi tego posuwania się pierwiastków rasowych, idących z północy wzdłuż Wisły, dość dokładnie odpowiadają podobnemu rozmieszczeniu pewnych właściwości gwarowych (por. mapę u K. Nitscha: »Próba ugrupowania gwar polskich«, Kraków 1910).

3v Suw alszczyzna przedstawia dzielnicę zgoła odrębną, pozostającą prawdopodobnie w związku z rozmieszczeniem typów w Pru-siech Wschodnich, gdyż zarówno po obu stronach granicy idą takie same strefy równoleżnikowe: w Prusiech barw/y oczu i włosów, w Smwalszczyźnie wzrostu.

4.    Wyżyna, leżąca na wodnym dziale pomiędzy porzeczem Wisły a Warty, bodaj przedstawia obszar zgoła odrębny pod względem wzrostu, ale stosunku jej do innych dzielnic niepodobna obecnie wytknąć szczegółowiej.

5.    Puławskie, Janowskie, a Kawet Lubelskie w^rykazują oddziaływanie silne ze strony Małopolski, Lipnowskie zaś — Kujaw.

C) Dzielnice litewskie, białoruskie i małoruskie.

§ 20. a) Ogólnej natury przyczynki: A.Syrnew por. § 2a; 'Cdopumcb cBkaomS no Poccin 1896* (wyd Komitetu Centralnego Statystycznego, Petersburg 1897, str. 114—133); D. N. Anuczin, § 2a; A A Iwanowskij, § 2a; Snigirew, § 11 (1879, t. CXXXIV i CXXXV, oraz OXLIII); dr J. Talko-Hryncewicz: »Cha-rakterystyka fizyczna ludów Litwy ¹ Rusi« (»Zb wiad do Antr. kraj.« XVII), oraz »Ki> aHTfiono.iorin Hapofliioc.TeB JIutbbi n Bhjiopoc.'.ia« (»Tpysu Airrp 06m. npn Eoohho-

Aku.%.«, Ptb. 1894, I).

b)    Łotyszęp ludy sąsiednie: F. Waldhauer: »Zur Anthr d Liven«, Dorpat 1879; A. Waeber »Beitr&ge zur Anthr. d. Lelten«, Dorpat 1879; O Grube. »Zur Anthr. d. Esten«, Dorpat 1878.

c)    Litwini. J. Brennsohn »Zur Anthr. d. Littauer«, Dorpat 1883; dr W1 Olechnowicz: »Churakterystyka antropologiczna Litwinów z okohc Oiity«, (»Zb. wiad do antr. kraj.« XVIII); Raronas: ».K"b anTpono.norin jmTOBCKaro njie-MeHii« (,>Pycc. Ahtp. JKyp.* 1904); D Bukantas »lś Eźerenn apylinkes lietuviq antropologijos« ( Lietuviił tauta«, Wilno 1910).

d)    Rusini. Dr. J. Talko-Hryncewicz: »Charakterystyka fizyczna ludu ukraińskiego* (»/,b. wiad. do Antr. kraj.« XIV¹, »Charakterystyka fizyczna ludności Podola« 7(>?Mat. anlr. arch i elnogr. I), »Szlachta ukraińska« (tamże, II):