tpn 1 22481601

l. Krzywicki: charakterystyka fizyczna ludności ziem polskich 595

ufając liczbom, jednak uważamy je za wskazówkę tego, że żywioł krótkogłowy góruje niewątpliwie w tych powiatach, w przeciwieństwie do ropczyckiego (Wg = 824, L = 32; u 8 Żydów 824 i mieleckiego (Wg — 81*8, L — 57). W Galicyi wschodniej krótkogłowo-ścią swoją przoduje pow. gródecki: 864 u Rusinów (L = 21; u 3 Polaków⁷ 842; u 6 Żydów 844); rohatyński (u 58 Rusinów 85-8, 8 Polaków 82‘2, 35 Żydów 87*4), złoczowski m 164 Rusinów 855, u 45 Polaków 83’4, u 27 Żydów 82*9), natomiast najniższym wskaźnikiem głównym wyróżniają się kamionecki (27 Rusinów 81^-2; 6 Polaków 83*4), brodzki (72 Rusinów 81'4, 17 Polaków 82\5, 7 Żydów 824), dro-hobycki (17 Rusinów 816, 4 Polaków 79'6). Podawaliśmy każdorazowo-liczby dla każdej grupy etnicznej w powiatach przytoczonych: mimo-różnic etnicznych, pozostają one w zależności wzajemnej, a co dziwniejsza, i Żydzi nie wyłamują się z pod tej zasady. To świadczy o upodobnieniu się ich każdorazowem do właściwości fizycznych otoczenia rdzennego, — objaw-’, który da się tylko wytłómaczyć wsiąkaniem w ludność żydowską pierwiastków miejscowych drogą krzyżowania.

§ 55. Chodzi o zbadanie sprawy zasadniczej: przeciwstaw-ności pomiędzy okolicami górskiemi a równinnemi. Obliczając otrzymane wyniki według dzielnic geogralicznych, J. Majer i I. Kopernic.ki w se-ryi pierwszej wygłosili pogląd, że wśród Polaków »typ krótkogłowy, najczęstszy u górali, spotyka się coraz rzadziej, w miarę tego, jak się zstępuje ku nizinom nadwiślańskim«, ale już w drugiej seryi »Cha-rakterystyki fizycznej« muśieli zmienić zdanie z powmdu liczb odmiennych, otrzymanych dla Podgórza. Ale fakt, że w górach krótko-głowość jest największą, zachował się w mocy dawnej, i dlatego-z całą stanowczością możemy przytoczyć dalsze ich wywody. »Ow zastanawiający fakt, że między ludnością polską i ruską zarówno typ krótkogłowy jest coraz pospolitszym w miarę tego, jak się ta ludność osiedliła coraz wyżej ku wierzchowinom rzek, mógłby nasunąć tę myśl, że może zachodzić pew ien związek przyczyny pomiędzy topograficzną właściwością pewnej okolicy a typową budową głów u ludności tam osiedlonej. Lecz ponieważ przypuszczenie takie sprzeciwiałoby się najbardziej uzasadnionym zdaniom o wpływie otoczenia na typ fizyczny człowieka, powinniśmy przeto oczekiwać wytłumaczenia tego faktu na drodze badań historyczno-etnologicznych o naszym kraju. Badania te mogą np. wykazać to, że pierwotna ludność krótkogłowa... usunęła się w góry, w górach zaś typ jej pierwotny przechował się najdłużej, podczas gdy na równinach ulegał w ciągu wieków ustawicznemu przetwarzaniu się pod w'pływem osiedlenia«. Taka przeciwstaw ność pomiędzy górami, jako ośrodkami większej

38*