tpn 1 22481801

L. KRZYWICKI: CHARAKTERYSTYKA FIZYCZNA LUDNOŚCI ZIEM POLSKICH 597

Ale zarówno górale jak i równiacy, bynajmniej nie przedstawiają jednolitości, zwłaszcza tamci, ukształtowanie bowiem dzielnic górskich sprzyja tworzeniu się mnóstwa odrębnych ognisk ustalania się typów pochodnych, tak zwanych ras wtórnych. Obie serye »Chara-kterystyki fizycznej«, wzięte pospołu, pozwalają na wyodrębnienie górali Beskidu od Podhalan:

	czaszka			szerokość	szerokość
	-o '03 o	"O ‘CO		potylicy czoła	twarzy
	o © tSJ 03	O 50 a	"I c		ser I. ser. II.
	mm.			mm.	mm
Górale Beskidowi......	155 6	182 5	547	139-3 118 9	127 5 136-6
Podhalanie.........	156 4	1832	559	135-7 1085	— 1390

	długość	Wskaźniki
	twarzy				Wtw
	1 ser. I. 1 ser. II	Wg	Wpt	Wcz			L.
					ser. I	ser. II.
	mm.
Górale Beskidowi	120 2 126 8	852	76 3	651	944	92-6	512
Podhalanie......	1276	85 3	73-7	590		91 3	164

tj. Podhalanie (pow. Nowotarski) mają większe wymiary czaszki_T ale potylicę węższą, a zwłaszcza czoło, twarz jest dłuższą i szerszą, w całości zaś swojej »odznaczają się pomiędzy innymi Polakami typem najstateczniej i w najwyższym stopniu krótkogłowym, z czołem w poważnej liczbie wąskiem lub miernie szerokiem«. Innemi słowy, tworzą dobrą rasę miejscową. Ale dopiero badania dra J. Talko-Hryn-cewicza, prowadzone nad ludnością polską Beskidów zachodnich, odsłoniły całą rozmaitość takich ognisk odrębności miejscowej. Różnice dotyczą każdej cechy fizycznej: wzrostu, obfitości tej lub innej barwy włosów, a nawet żywotności organizmu i zdolności emigracyjnej. Sprawozdanie dotychczasowe podaje tylko wielkości wskaźnika głównego, który wynosił nieco więcej na wyniosłościach Beskidu, niż na pochyłościach. mianowicie mieszkający na wyniosłościach Za-wojanie mieli Wg 85'94 u mężczyzn, 86‘74 u kobiet, Jeleśnianie