scandjvutmp5801

58

każdym mężczyzną a którąbądź kobietą, gdyż zdarzają się nam jedne osoby milsze nad drugie, i są pewne tajemne związki powabne dla jednych, a bez żaduego znaczenia będące dla drugich.

To udzielanie się między osobami współczucia czyli tak zwanćj sympatyi wystawić sobie możemy w następujący sposób. Wiadomo, ze jeżeli wzbudzimy dźwięk w ciele wydać go mogącem , wtedy ten dźwięk udzieli się i odezwie w przyległem mu również brzękliwćm ciele i ten brzęk będzie z pierwszym zgodny: i tak wyciągnięta struna obok innej brzęczącej struny podobny wyda dźw ięk jak druga, tak dzwonek brzmić będzie zgodnie z innym uderzonym dzwonkiem, dźwięki skrzypców odezwą się w strunach fortepijanu choć się go nikt nie dotyka.

Ciało ludzkie i jego nerwy mogą przyjść do pewnego stanu czu łos'ci i ruchawości (nie dla tego, izby kiedy miały być podobnie wytężone jak struny, jak to mylnie dawniej sobie wystawiano, widziano bowiem, ze są wolne nawet w zyjącem ciele); ale to pewna, ze ich działalność może być muiej lub więcej mocna, gdyż jak wiadomo budzi się ona spirytusów emi napojami lub aromatami, a łagodzi i osłabia się istotami narkotyczuemi, wreszcie widzimy, ze jedni ludzie są żywsi, gorętsi, drażliwsi niź inni.

Wystawmyż więc sobie ciało ludzkie w pewnym stanie draźli-wości. Takie ciało przyrównać można do ciała muzyczny dźwięk wydać mogącego. Jeżeli zbliżymy do niego inne ciało ludzie takićjże natury, tedy to zgodzi się z pićrwszem, podobnie jak się zgadzają dwa ciała brzękliwe. Ta to zgodność koniecznie jest potrzebna do zawiązania współczucia, które bez nićj nie nastąpi.

Zapoznajmy jedno z drugiem, młodzieńca z młodą dziewicą; rzecz pewna, że ponieważ ich fizyczna konstytucyja i ich moralny stan prawie są jednakowa, tak co do wieku jako i stopnia czułości, tedy nerwowe wzruszenia jednego udzielą się drugiemu, nastąpi między niemi zgodność i miłość. Harmonija ciał organicznych dąży zawsze do ustanowienia zobopólnej zgody.

Lecz jeżeli jednego z nich wcale odmienna będzie kompleksyja, jeżeli jedno jest stare a drugie młode, wtedy juz nie można spodziewać się zgody i jeduo-brzinienności, iż tak powiem, w ich nerwach, wtedy nie nastąpi między niemi sympatyja; pozostaną takie osoby