0139

Wszechpotężny wdowiec i jego kochająca rodzina 121

zwalać całą pracę na samego Kaganowicza (Kujbyszew może zacząć pić).¹⁵ Mołotow potulnie wrócił do Moskwy.¹⁶

Stalin z łatwością pokonał Sergo, lecz zaciekłość jego ataku na „chuligana” pokazuje, jak poważnie traktował najsilniejszego oprócz siebie przywódcę. Kapryśny i porywczy, a mimo to będący uosobieniem twardego stalinowskiego administratora Sergo Ordżonikidze urodził się w 1886 roku w gruzińskiej rodzinie szlacheckiej. Osierocony w wieku dziesięciu lat, studiował potem medycynę i myślał o zawodzie lekarza.¹ Już w wieku siedemnastu lat wstąpił do partii i był czterokrotnie aresztowany, zanim w 1911 roku dołączył do Lenina w Paryżu - jako jeden z nielicznych stalinowców przebywał więc (krótko) na emigracji. Członkiem Komitetu Centralnego został w roku 1912 (tak jak Stalin) i był osobiście odpowiedzialny za dokonaną w 1921 roku brutalną aneksję i bolszewizację Gruzji i Azerbejdżanu, gdzie nazywano go „Przydupnikiem Stalina”. Lenin zbeształ go za pobicie towarzysza i pijackie orgie z „babami”, ale usprawiedliwiał też jego agresywne zachowanie, żartując: „To prawda, że krzyczy [...] ale jest głuchy na jedno ucho”.

Podczas wojny domowej Sergo, znakomity jeździec (mówiono o nim, że przejechał na białym koniu przez zdobyty Tyflis), tak „młody i silny”, iż „wydawało się, jakby się urodził w długim wojskowym płaszczu i butach z cholewami”, dokonał wielu zuchwałych czynów. Miał wybuchowe usposobienie. Na początku lat dwudziestych uderzył Mołotowa podczas sporu o książkę Zinowiewa Leninizm, co świadczy, jak poważnie podchodzili obaj do ideologii: rozdzielił ich Kirów. Córka Sergo, Eteri, wspominała, że jej zapalczywy ojciec często tak się podniecał, że bił swoich towarzyszy, ale gniew szybko mu mijał. „Oddałby życie za tego, kogo kochał, i zastrzeliłby tego, kogo nienawidził” - powiedziała o nim jego żona Zina.

Sergo, postawiony w 1926 roku na czele Komisji Kontroli Partyjnej, był najbardziej agresywnym sojusznikiem Stalina w walce z opozycją, dopóki nie objął funkcji ludowego komisarza przemysłu ciężkiego. Nie rozumiał skomplikowanych problemów gospodarczych, ale zatrudnił ekspertów, którymi starał się kierować, wykorzystując zarówno swój urok, jak i siłę. „Terroryzujecie towarzyszy w pracy” - poskarżył się jeden z jego podwładnych, którzy bali się jego wybuchów. Sergo naprawdę im przyłożył! - napisał z aprobatą Stalin do Woroszyłowa w 1928 roku. - Opozycja była przerażona!

Sergo, który najpierw sprzymierzył się z Bucharinem, a później go zdradził, zdecydowanie popierał linię Stalina: „akceptował [jego] politykę sercem

1

Po II woj nie światowej Stalin wspominał: „Na zesłaniu, jako chłop, dostawałem osiem rubli miesięcznie. Ordżonikidze, jako szlachcic, dostawał dwanaście rubli, tak więc zesłany szlachcic kosztował skarb państwa o 50 procent więcej niż chłop”.