0168

12

„Zostałem sierotą”: koneser pogrzebów

Poskriebyszow odebrał telefon w gabinecie Stalina. Zastępca Kirowa, Czudow, przekazał z Leningradu straszną wiadomość. Poskriebyszow zatelefonował do Stalina, ale nie mógł uzyskać połączenia, wysłał więc sekretarza, aby go odszukał. Wódz, według jego dziennika, miał spotkanie z Mołotowem, Kaganowiczem, Woroszyłowem i Żdanowem, ale czym prędzej zadzwonił do Leningradu i porozmawiał z gruzińskim lekarzem w jego ojczystym języku. Potem zatelefonował jeszcze raz, żeby spytać, co miał na sobie zabójca. Czapkę? Czy miał przy sobie jakieś zagraniczne przedmioty? Jagoda, który telefonował już do Leningradu i pytał, czy przy zabójcy nie znaleziono jakichś zagranicznych przedmiotów, zjawił się w gabinecie Stalina o 17.50.

Mikojan, Sergo i Bucharin przyszli zaraz po nim. Mikojan dokładnie zapamiętał, iż „Stalin oznajmił, że Kirów został zamordowany, i od razu, bez żadnego dochodzenia, powiedział, że zwolennicy Zinowiewa rozpętali terror wymierzony przeciwko partii”. Sergo i Mikojan, którzy przyjaźnili się z Kirowem, byli przerażeni, zwłaszcza Sergo, ponieważ nie zdążył zobaczyć się z przyjacielem po raz ostatni. Kaganowicz zauważył, że Stalin był „początkowo wstrząśnięty”.¹

Stalin, nie okazując już żadnych emocji, rozkazał Jenukidzemu jako sekretarzowi Centralnego Komitetu Wykonawczego podpisać nadzwyczajny dekret, na mocy którego sprawy oskarżonych o dokonanie aktów terrorystycznych miały być prowadzone w trybie przyspieszonym, a wyroki śmierci wykonywane natychmiast, bez możliwości zastosowania prawa łaski. Projekt dekretu Stalin musiał sporządzić osobiście. Ów „dekret z 1 grudnia” - a raczej dwie dyrektywy wydane tego wieczoru - można porównać