0017

Wstęp i podziękowania XXI

Specjalne podziękowania należą się dwóm dociekliwym umysłom: mojemu ojcu, doktorowi Stephenowi Sebag-Montefioremu, który błyskotliwie zinterpretował psychologię Stalina, a wcześniej Potiomkina; i mojej matce, April Sebag-Montefiore, za bezcenne rady z dziedziny lingwistyki i psychologii.

Muszę podziękować mojej agentce Georginie Capel; prezesowi wydawnictwa Orion, Anthony’emu Cheethamowi; mojemu wydawcy łonowi Trewinowi; lordowi i lady Weidenfeld. W mniejszym lub większym stopniu pomagali mi również: Andy Apostolou, Bernadettę Cini, profesor Derek Beales, Wadim Beniatow, Michael Bloch, doktor David Brandenburger, Winston Churchill, Pavel Chinsky, doktor Sarah Davies, Ellen Dahren-dorf, Mark Franchetti, Lisa Fine, Siergiej Diegtjariew Foster, doktor Dan Healy, Yelena Durden-Smith, Lawan i Nino Gaczecziladze, profesor J. Arch Getty, Nata Gologre, Jon Halliday, Andrea Dee Harris, Mariana Haseldi-ne, Laurence Kelly, Dmitrij Chankin, Annę Applebaum, Joan Bright Astley, Maria Łobanowa, W.S. Łopatin, ambasador Republiki Gruzińskiej, i pani Teimuraz Mamacaszwili, Neil McKendrick, Catherine Merridale, księżna Tatiana Metternich, Edward Lucas, Charles i Patty Palmer-Tomkinson, Martin Poliakoff, profesor Richard Overy, David Pryce-Jones, Aleksandr Prozwierkin, Antony Beevor, Julia Turczaninowa i Ernst Gusinski, profesor E.A. Rees, Hugh Sebag-Montefiore, Fritz von der Schulenburg, profesor Boris Sokołow, lady Soames, Geja Sulkaniszwili, lord Thomas of Swynner-ton, hrabia Nikołaj Tołstoj, książę Grigorij Wasilczikow, doktor D.H. Watson, Adam Zamoyski. Wiele zawdzięczam mojej rosyjskiej opiekunce, Galinie Oleksiuk. Dziękuję Jane Birkett, mojej redaktorce, Johnowi Gilkesowi za mapy, Douglasowi Matthewsowi za indeks i Victorii Webb za heroiczną pracę konfrontowania dowodów.

Na koniec muszę serdecznie podziękować mojej żonie, Sancie Monte-fiore, nie tylko za przetłumaczenie z hiszpańskiego materiałów na temat Leopolda Bravo, ale przede wszystkim za to, że przez lata cierpliwie znosiła uciążliwą obecność Stalina w naszym życiu.