027

Wał silnika jest sprzężony mechanicznie z organem równoważącym OR oraz organer rejestrującym OIV. Gdy na przekątnej pomiarowej pojawia się napięcie w wyniku zmiany wartości rezystancji R„ wał silnika S zaczyna się obracać i za pośrednictwem organu rów* no ważąc ego OR doprowadza układ do stanu równowagi. Jednocześnie organ rejestrując) kreśli krzywą odwzorowującą zmiany napięci w przekątnej AB.

Rysunek 4.3 przedstawia zasadę pracy kompensatora automatycznego.

Rys. 4.3. Zasada pracy automatycznego kompensatora rejestrującego; oznaczenia w tekście

Do zacisków 1-1, doprowadza się napięcie mierzone U_x, jest ono porównywane z napięciem kompensującym U_k uzyskanym z potencjometru odniesienia 6. Napięcie stałe At/j równe A U = U_x - U_k przekształcone jest w modulatorze 1 na sygnał zmiennoprądowy j o określonej częstotliwości, który wysterowuje wzmacniacz zmiennoprądowy 2. Silnik] dwufazowy 4 połączony jednym uzwojeniem 3 do wyjścia wzmacniacza obraca wał 7_; przesuwający ślizgacz potencjometru 5 do momentu, gdy A U = 0, równocześnie przemieszczany jest sprzężony z wałem silnika organ rejestrujący 8 zapisujący na nośniku przebieg napięcia U proporcjonalnego do U_x.

Na rysunku 4.4 przedstawiono układ mechaniczny rejestratora kompensacyjnego.

Rys. 4.4. Schemat układu napędowego w rejestratorze kompensacyjnym; 1 - potencjometr, 2 - prowadnica paska, 3 - silnik napędowy

4.4. Opis ćwiczenia

4.4.1.    Zapoznanie się z rejestratorem

-    Oglądnąć zewnętrznie przyrząd, ustalić funkcje poszczególnych elementów regulacyjnych i zabezpieczających.

-    Opisać dane techniczne rejestratora.

-    Włączyć przyrząd do sieci i po odaretowaniu pisaka ustawić go w położeniu odpowiadającym zeru skali.

4.4.2.    Wyznaczanie zależności czułości £ rejestratora od wychylenia z pisaka, S =j{ź)

Do wykonania pomiaru niezbędny jest stałoprądowy zasilacz o regulowanej wartości napięcia U_z oraz woltomierz napięcia stałego. Wyjście zasilacza należy połączyć równolegle z wejściem rejestratora i woltomierzem. Wybrana czułość rejestratora powinna zapewniać wychylenie jego pisaka na całą szerokość nośnika przy maksymalnej wartości napięcia ^inax na wyjściu zasilacza.

W trakcie pomiarów należy zmieniać wartości napięcia na wyjściu zasilacza w granicach: 0 ^ U_z lllax. Przy U_z = 0 [V] ustawić pisak w położeniu zera skali rejestratora, posługując się odpowiednim potencjometrem zabudowanym w rejestratorze. Następnie dla kilkunastu, np. 20 wartości napięcia ustawianych na w^ryjściu zasilacza rejestrować wychylenia ^z pisaka od położenia zerowego, przypisując im odpowiednie wartości napięć odczytanych ² woltomierza. W celu zaobserwowania hi sterczy rejestratora pomiary wykonywać, zmie-ⁿⁱając napięcie w kierunku wartości rosnących: 0 —} U._max i malejących: U_zmax —> 0.

55