0283

Żydówki Stalina i rodzina w niebezpieczeństwie 261

Podczas przyjęć na Kremlu Jeżowa z zapałem tańczyła fokstrota, nie opuszczając ani jednego tańca. Jej serdeczna przyjaciółka, Zinaida Glikina, również prowadziła salon literacki. Kiedy jej małżeństwo się rozpadło, Jeżów zaprosił ją, aby zamieszkała z nimi, a następnie uwiódł. Nie była bynajmniej jedyną jego kochanką, natomiast Jewgienia entuzjastycznie nawiązywała literackie romanse z Bąblem, Kolcowem i Szołochowem. Niewielu odrzucało awanse żony Jeżowa.

- Tylko pomyślcie - mawiał Babel - nasza dziewczyna z Odessy została pierwszą damą królestwa!²

Krążyły pogłoski, że po śmierci Nadii Stalin zakochał się i poślubił siostrę Lazara Kaganowicza, Rozę, jego bratanicę, również o imieniu Roza, lub jego córkę Maję. Powszechnie dawano temu wiarę: istniały nawet fotografie przedstawiające Rozę Kaganowicz jako ciemnowłosą, piękną kobietę. Kaganowiczowie odznaczali się urodą - sam Lazar był w młodości bardzo przystojny, a kiedy jego córka dorosła, porównywano ją z Elizabeth Taylor. Wersja, że Stalin miał żydowską żonę, była z propagandowego punktu widzenia niezwykle użyteczna dla nazistów, którzy mogli przedstawiać żydowskiego i bolszewickiego diabła jako pana i panią Stalin. Kaganowiczowie, ojciec i córka, tak gwałtownie temu zaprzeczali, że aż wydaje się to podejrzane, najprawdopodobniej jednak należy potraktować tę historię jako czysty wymysł.¹

Cała sprawa jest podwójnie ironiczna, ponieważ naziści nie musieli wymyślać podobnej historii: Stalina rzeczywiście otaczały Żydówki - od Poli-ny Mołotowej i Marii Swanidze po Jeżową i Poskriebyszową. Syn Berii, wiarygodne źródło, jeśli chodzi o plotki, natomiast wątpliwe w kwestiach politycznych, wspominał, że jego ojciec z uciechą wyliczał romanse Stalina z Żydówkami.³

Te młode, ładne Żydówki kręciły się wokół Stalina, wszystkie jednak miały „wątpliwe pochodzenie”. Bardziej interesowały się strojami, dowcipami i romansami niż materializmem dialektycznym. Wraz z Żenią Alliłujewą i Marią Swanidze stanowiły z pewnością duszę owego fatalnie poprzeplatanego kręgu członków rodziny i towarzyszy Stalina. Stanisław Redens, szef moskiewskiego NKWD, często zabierał swoją rodzinę i innych Alliłujewów do Jeżowów. Dzieci były zafascynowane szefem NKWD: „Jeżów zstępował po schodach w pełnym mundurze komisarza generalnego w dosyć przerażający sposób i sprawiał wrażenie szalenie pewnego siebie - wspominał

1

Były dwie Rozy Kaganowicz: siostra Lazara, Roza, umarła młodo w 1924 roku, natomiast jego bratanica Roza mieszkała w Rostowie, a później przeprowadziła się do Moskwy, gdzie mieszka do dzisiaj. Jest możliwe, że znały Stalina, ale żadna z nich nie wyszła za niego.