0415

,Zajadły jak pies”: Żdanow i oblężenie Leningradu 389

Stalin zatelefonował do przebywającego w Leningradzie Żukowa:

-    Mam tylko jedno pytanie. Czy możecie zdobyć samolot i przylecieć do Moskwy?

-    Wylatuję o świcie.

-    Czekamy na was w Moskwie.

-    Będę.

-    Powodzenia - powiedział Stalin. Tymczasem wysłał Woroszyłowa, aby odnalazł dowódców frontów i dowiedział się, ile zdoła.²⁰

O zmierzchu 7 października Własik zawiózł Żukowa prosto do kremlow-skiego mieszkania, gdzie Stalin, chory na grypę, rozmawiał z Berią. Prawdopodobnie „nieświadomy mojego przybycia”, wspominał Żuków, Stalin rozkazał Berii, aby „za pośrednictwem swoich «organów» wysondował możliwości zawarcia odrębnego pokoju z Niemcami, biorąc pod uwagę krytyczną sytuację...” Stalin badał niemieckie zdecydowanie, ale nie mógł wybrać gorszego momentu, gdyż Hitler, pewien, że Moskwa lada chwila padnie, nie był skłonny do żadnych ustępstw.¹ Beria podjął podobno drugą próbę, za pośrednictwem bułgarskiego „bankiera” lub ponownie ambasadora, ale bez rezultatu.

Stalin, nie wdając się w żadne pogawędki, rozkazał Żukowowi polecieć na front Koniewa i Budionnego. Potrzebował kozła ofiarnego i zastanawiał się, czy Koniew jest „zdrajcą”.²¹ Żuków ruszył w drogę i znalazł obu dowódców Frontu Zachodniego, generała Koniewa i komisarza Bułganina, w pustym pokoju, oświetlonym jedynie światłem świec. Bułganin rozmawiał właśnie ze Stalinem, ale nie mógł mu nic powiedzieć, „ponieważ sami nic nie wiemy”. 8 października o 2.30 Żuków zatelefonował do Stalina, który ciągle był chory.

-    Największe niebezpieczeństwo polega na tym, że drogi prowadzące do Moskwy są praktycznie pozbawione obrony.

-    A rezerwy?

-    Okrążone.

-    Co zamierzacie teraz robić? - spytał Stalin.

-    Pojadę do Budionnego...

-    A wiecie, gdzie jest jego sztab?

-    Nie... Poszukam go...

Stalin wysłał w oko cyklonu Mołotowa i Malenkowa, aby odzyskać kontrolę nad sytuacją - i znaleźć winnego. Panowało takie zamieszanie, że Żuków nie zdołał odnaleźć Budionnego. W kompletnie opuszczonym Ma-łojarosławcu natknął się na śpiącego w samochodzie sztabowym żołnierza,

1

W 1966 roku, kiedy opublikowano w Moskwie wspomnienia Żukowa, ten fragment

został uznany za zbyt kontrowersyjny, aby go zamieszczać. Opublikowano go dopiero

w 1990 roku.