1012

Rozdział 1 • Wiadomości wstępne

•    Wprowadzono nowe metody badań działalności gospodarczej na podstawie bardziej elastycznego systemu egzekw owania obowiązków sprawozdawczych wobec przedsiębiorstw' z uwzględnieniem ich wielkości. Obok badań pełnych obejmujących działalność dużych, tj. zatrudniających powyżej 50 osób, i średnich, zatrudniających od 5 do 50 osób przedsiębiorstw, wprowadzono system badań reprezentacyjnych (prowadzonych na wybranej próbie) małych przedsiębiorstw

•    Wprowadzono badania prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, które pozwoliły na obserwację i szczegółową analizę przebiegu i skali przekształceń własnościowych oraz ich efektów' i wpływ'ów do budżetu z tytułu sprzedaży akcji Skarbu Państwa lub majątku likwidowanych przedsiębiorstw państwowych. W związku z nasileniem procesów prywatyzacyjnych wzrosło znaczenie sektora usług bankowych i ubezpieczeniowych, a także rynków' kapitałowych, również poddanych analizie przez GUS, który czerpie informacje na ten temat z Narodowego Banku Polskiego (NBP), Ministerstwa Finansów, Giełdy Papierów' Wartościowych (GWP) oraz z w-łasnych badań.

•    Wprowadzono badania koniunktury gospodarczej, pozwalające na ocenę zmian aktualnej i prognozowanej sytuacji przedsiębiorstw w dziedzinie produkcji, popytu, zapasów, zobowiązań finansowych, należności, cen, zatrudnienia, inwestycji oraz dostrzeganych przez przedsiębiorstwa przeszkód w działalności gospodarczej. Badania te prowadzone są metodą testu koniunkturalnego w wylosowanych dużych i średnich przedsiębiorstwach według metodologii wypracowanej wspólnie przez GUS i placówki naukowo-badawcze z wykorzystaniem dorobku OECD i Eurostatu.

•    Rozszerzono i udoskonalono badanie systemu cen, obejmującego ceny producentów wyrobów i usług, ceny detaliczne towarów' i usług, ceny w' rolnictwie, ceny w handlu zagranicznym, ceny robót budowlano-montażowych itp.

•    Od 1 maja 2004 r. funkcjonuje INTRASTAT- nowy system statystyki obrotu towarowego pomiędzy Polską a pozostałymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej. System ten funkcjonuje na podstawie sprawozdawczości podmiotów gospodarczych. Osobami zobowiązanymi do składania deklaracji INTRASTAT sąjedynie przedsiębiorcy, których wartość rocznych przywozów towarów z krajów UE lub wywozów towarów do tych krajów przekroczy wartość odpowiedniego progu obrotów' (tzw. progu asymilacji), ustalanego corocznie przez GUS. W obrotach z pozostałymi krajami nadal obowiązuje dotychczasowy system Jednolitego Dokumentu Administracyjnego SAD w nomenklaturze towarowej PCN (Polskiej Scalonej Nomenklaturze Towarowej Handlu Zagranicznego), oparty na dokumentach odprawy celnej. System ten nic nakłada żadnych obowiązków sprawozdawczych na przedsiębiorstwa prowadzące obrót towarowy z krajami spoza Unii Europejskiej. Określany jest on również terminem EKSTRASTAT.

¹ Zaprezentowana klasyfikacja stosowana jest przez GUS. W literaturze ekonomicznej spotyka się inne podziały przedsiębiorstw z punktu widzenia ich wielkości.

15