2010 01 12 3105

jlnind nmbiivitlrinl'( r.-n/j u«r.jx»->

ISBN łTfcłOOI •HMB-l.C By WN K*N ®)l

Retoryka Aćrifga U

pominięciu całego rozumowania i bezpośrednim wyciągnięciu wniosku: ..a więc. skoro to i to mc jest prawda, wobec tego to i to musi być prawdą”. Tak więc również w sferze entymemów krótkie i zwięzłe oraz antytetycznic zbudowane zdania sprawiają wrażenie, że są entymcmem. ponieważ taki właśnie sposób wyrażania się jest ..obszarem” entymemu^2I6. Wrażenie to. jak się zdaje, jest wynikiem osobliwego wykorzystania języka. Aby więc poprzez język osiągnąć wrażenie sylogistyczncgo wnioskowania, pożyteczne jest dokonanie zestawienia wyników wielu sylogizmów. np. że

jcdnyeli on ocalił, innych pomścił, wszystkich Hellenów wyzwolił

Każde z tych stwierdzeń jest wnioskiem wysnutym na podstawie odmiennych argumentów. Zestawione razem zdają się jednak sugerować nową konkluzję.

Druga jego odmiana opiera się zaś na swoistym wykorzystaniu homonimów²‘*. Twierdzi ktoś np.. że mysz <puę) musi być czcigodnym stworzeniem, skoio od niej pochodzi nazwa otoczonych najwyższą czcią religijnych rytuałów: ..mys-tena" są bowiem najbardziej czczonymi ze wszystkich rytuałami. Do pochwały natomiast psa może ktoś wprowadzić „Psią Gwiazdę" lub „Pana”, skoro Pindar powiedział^2,t:

Szczęśliwy Panic, ciebie olimpijscy bogowie wielokształtnym psem Wielkiej Macierzy 2wą!

Może też powiedzieć, że skoro nieposiadanie psa przynosi największy wstyd, to bycie psem jest oczywiście zaszczytem²³⁰. Można też argumentować, ze Hermes jest najbardziej „towarzyski" z bogów, ponieważ, jest jedynym, którego nazywają „wspólnym” Hermesem " . Albo. że „mowa” jest rzeczą godną wielkiego szacunku, skoro zacnych ludzi nic nazywa się „godnymi pieniędzy", lecz ..godnymi szacunku", co dosłownie brzmi: „godnymi mowy", ale użyte jest w przenośnym znaczeniu.

II. Inny |topos właściwy dla pozornego entymemu] polega na twierdzeniu o całości na podstawie jej składników i o poszczególnych składnikach na podstawie całości. Całość i jej składniki brane są tu więc za tożsame, chociaż często takimi nic są. Należy zatem dostosować jedną ż tych możliwości, zależnie od tego. która

*" W oryg zwpti, użyte w znaczeniu „topos", „loeus", a więc miejsce", w którym można znaleźć¹ argumenty Iłac sedet argumtnutrum) ^łn Por. Isokraics. Ona IX 65 - 69.

^ł“ Tj używając słów o jednakowym brzmieniu i sugerując. Ze musza one posiadać* jednakowe znaczenie.

^;i' Pind.tr. Uf,. 96 (Bergk): „Psia Gwiazd*^-, czyli -kanikuła”. Pan — arkadyjskie bóstwo opiekuńcze lasów, irzód i pasterzy. Etymologicznie jego nazwa związana prawdopodobnie z czaso-wnikiem ..pao" pasę W późniejszych czasach w związku z bledną etymologia .tuv ..wszystek", „cały", widziano w nun symbol wszechświata „Wielka Macierz" — raaloazjatycka bogini płodności Kyhclc. w Grecji utożsamiana z matką Zeusa. Rcą.

“^l „Pies" może hyc w tym przypadku aluzją do filozofów cynickich, którzy swą nazwę etymologicznie wywodzili od: „psa"

^ai Aluzja do przysłowiowego powiedzenia KO»vó; 'EpptK — „Hermes jest wspólny", co oznaczało „podziel się ze inną tym. co razem znaleźliśmy”.

164