2010 01 12 3552

AiłUMłkł    Afłinii.tViU'au'.' A*n*a    .'Mł

ISBN ♦Tfcx>i)l* II.Hw-l. C t«y WN K»N 20M

Retoryka Księga III

do dzikiego tańca zwanego kordak$em^w. jak świadczą tetramclry. które są rytmem właściwym dla biegu. Pozostaje więc jeszcze pcon. którym zaczęli się posługiwać mówcy od czasów Tra/ymacha*¹, nic umiejąc jeszcze określić l-uw a właściwej jego istoty. Peon jest więc trzecim rodzajem rytmu, ściśle zresztą związanym z dwoma poprzednimi. Opiera się on na stosunku 3:2. podczas gdy pierwszy ze wspomnianych rytmów charakteryzował się stosunkiem 1:1. a drugi — 2:1. Z tymi ostatnimi stosunkami liczbowymi wiąże się również stosunek 11/2:1 (półtora do jednego), jaki posiada właśnie peon. Inne rodzaje rytmów musimy odrzucić z podanych wyżej powodów, a także dlatego, że są zbyt poetyckie. Należy zaś przyjąć peon, ponieważ jest to jedyny rytm wśród wymienionych, z którego nic powstaje żadna miara wiersza i dlatego najbardziej jest dyskretny. Obecnie tej samej formy pconu używają na początku i na końcu zdań, podczas gdy koniec winien się różnić od początku. Istnieją przecież dwie odmienne formy pconu: jedna z nich nadaje się na początek zdania, gdzie jej też używają. Forma ta zaczyna się od zgłoski długiej i kończy się trzema krótkimi:

—    uuu — uuu

.iaXorsvćę elit Awdav...

(Na Delos taodtamyś czy w Ucjo

i

—    wu — wuu

XpueeoKĆ|iu 'Ekcik iwo Aióę...

(Złoctsiowiosy tuczniku. *vnu Zeusa)

Druga zaś forma pconu, odwrotnie, zaczyna się od trzech krótkich zgłosek i kończy się długą, np.:

oszcz — SZSZkl — SZCZCZ — <W>\J\J —

Meta żii: yav u fiata i' <oKtav<iv lypcisncrt vói..."

(Po ziemi i wodach noc ukryta ocean).

*' Kordaks — szybki i obsceniczny taniec rytualny, który odegrał woźną rolę w wykształceniu się komedii siaroaiiyckicj (zob A W PickanJ-Cambridgc. TRI, Uebster, Dhhyramb. Tragedy and Camedy. 0.\ford 1962. s. 164-1701.

** Na lennu Trazymacłta por. wyżej, przypis 12 _Peon" lub ..pean" był pierwotnie ryimem uroczystej pieśni religijnej ku czci Apollitu, zwanej peanem. Jest lo miara o następującym rytmie podstawowym: uuu-¹. która może również występować w postaciach: -^szo. u-^cz. ucz-^cz. Jeśli za podstawę miary przyjmiemy- sylabę krótka, wówczas stosunek liczbowy w peanie zaczynającym się ud Irzech sylab krótkich wyrazi się jak: 3 : 2. jeśli zaś sylabę długa, wówczas jak: I 1/2:1. Ponieważ, jedna zgłoska długa jest równa pod względem iloczasu dwu krótkim. w daktylu (—szczl zachodzi .stosunek I : 1. w Iroebeju (—<-/) I : 1/2 w jambic (c/^) 1/2 : I.

ⁿ Trzy fragmenty cytowane przez Arystotelesa dla ilustracji peonu. Bergk \Poetae lyriei Grani, Lipsiac I8S2. frg 26 bl przypisuje Symonidesowi, natomiast F. Dichl (Aiukologia tyrica Grana, wyd. II. Lcipzig 1942. i II, s 30» i D. L. Page lPoaae MrUci Grafa, wyd cyt s 511) cytują je jako fragment niewiadomego autora

187