9.8.2. Ogólny wzór dli utrat wlroprądowych
Rozpatrzmy przedstawiony na rys. 8.2 odcinek elementarny przewodu, w którym [dynie prąd /=/*. Normalny względem powierzchni przewodu wektor ds skierowany do jego wnętrza, czyli przeciwnie niż wektor dS na rys. 8.2 określony jest wzorem
ds= — dXxdI,
przy czym dk = l,dx oraz dl = ],d/, gdzie wektor jednostkowy J( jest styczny do brzegu przekroju poprzecznego przewodu, a dl jest równoległy do osi przewodu {rys. 8.2).
Wzór (9.120) dla strumienia mocy zespolonej wypływającej z wnętrza przewodu przy* biera zatem postać
$k~ f QEf ■ H*] ■ [di. x dl], k = l, 2.....n. (9.123)
Iloczyn skalarny dwóch iloczynów wektorowych zawarty w zależności (9.123) wyraża się wzorem (por. p.8.5.2)
(E, • dk)(H* • dl) - (Ef • dl)(H* • dk)= - (E, • dl)(H* ■ d>.),
bowiem w rozpatrywanym przypadku wektor Ej jest równoległy do osi przewodu, a więc jest prostopadły do dk. Wyrażenie (9,123) można zatem przedstawić w postaci
J[;fH*-dk]Ei*dl, (9.124)
c»
przy czym drogami całkowania całek są: krzywa brzegowa przekroju poprzecznego przewodu oraz linia Ck znajdująca się na jego powierzchni.
Na podstawie prawa przepływu otrzymujemy
$H*-d 1=/?,
bowiem wnętrze krzywej brzegowej przekroju poprzecznego przewodu przenika prąd [k. Wobec tego wyrażenie (9.124) przybiera postać
St=~lJ fEj-dl, k—l, 2, ..., n. (9.125)
ck “
Całka zawarta w zależności (9.125) przedstawia siłę elektromotoryczną indukowaną wzdłuż przewodu k przez prądy płynące we wszystkich przewodach. Wielkość tę można obliczyć przy zastosowaniu zasady superpozycji, otrzymując
jEj-dl =-Z*I*- t Z,H/„ (9.126)
c* i= i
i*k
zgodnie z podanym w p. 8.5 określeniem impedancji wzajemnej i zewnętrznej przewodów, przy czym Ztk oznacza impedancję zewnętrzną przewodu k, zaś Zki — impedancję wzajemną przewodów k, i, Należy zwrócić uwagę, że wielkości te przybierają wartości zespolone o różnej od zera części rzeczywistej, co jest wynikiem oddziaływania prądów wirowych w ścianie metalowej. Omawiane impedancję wyrażają się liczbami urojonymi przy pominięciu oddziaływania prądów wirowych, a więc gdy przewody znajdują się w dużej odległości od ściany metalowej.
Podstawiając zależność (9.126) do w/oru (9.125), mamy
S* = ?ek/(J4- £ Z*,Vr, fc= 1,2(9.127)
i Ł 1 i*JŁ
bowiem ĄI*=,/ł, wobec czego
*=1 t = l S-l 1-1
IWfc
Powyższe wyrażenie można przedstawić w postaci macierzowej
n
z.i z]3 ... zIfl | |||
?21 Z'2 ... Zia |
/a | ||
_?.i Z„2 ... Z„ |
Li. |
(9.129)
przy czym Za=Zti, wobec czego macierz kwadratowa zawarta w otrzymanej zależności jest symetryczna.
Zgodnie ze wzorem (9.122), straty wiroprądowe P są równe części rzeczywistej
M
mocy zespolonej £ Sk. Wyodrębniając część rzeczywistą wyrażenia (9.128) lub (9.129), otrzymujemy w wyniku
(9.130)
przy uwzględnieniu, że
Zuhl*+Ztt Ik 1*=Zki 2Re(/|/*)=(Złl+Ztt) R e(/,I?),
bowiem 1J%+/*/*=2Re (/,/*). Wielkości Rrk oraz Rki przedstawiają odpowiednio rezystancję własną przewodu k oraz rezystancję wzajemną przewodów k, i, określone za pomocą wzorów
(9.131)
•Rft—Re (Zrt),
przy czym Rlk^Rkl.
W przypadkach szczególnych otrzymuje się wzory następujące: — dla symetrycznego układu trójfazowego:
P = (Pe 1 +-Re2 + ^ł3“^12 —^23“"^3l)^2 >
— dla układu jednofazowego:
P=(RfI+R,2-2R12)/2,
— dla pojedynczego przewodu: ł